?Die Universiteit Stellenbosch (US) se DROP-program (Development and Rule of Law), in samewerking met die Skool vir Klimaatstudies en die Stellenbosch Instituut vir Gevorderde Studie (STIAS), het onlangs (8 April) 'n interdissiplinêre werkswinkel aangebied getiteld “Digitalisation, AI, Sustainability, and Soil Protection: Multiple Perspectives".
Die eendagwerkswinkel het vooraanstaande wetenskaplikes, regsgeleerdes, KI- en dataspesialiste, beleidmakers, en nagraadse studente bymekaargebring. Verwelkomingstoesprake, wat die toon vir die dag se beraadslagings aangegee het, is gelewer deur Prof Sibusiso Moyo, Viserektor: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studie, Prof Guy Midgley, Direkteur van die Skool vir Klimaatstudies, en Prof Kanshukan Rajaratnam, Direkteur van die Skool vir Datawetenskap en Rekenaardenke.
Moyo het deelnemers daaraan herinner dat innovasie die samelewing moet dien en nie ongelykheid moet verdiep nie, terwyl Midgley 'n nugter klimaatwetenskap-perspektief gebied het, wat die noodsaaklike rol van grond in koolstofsekwestrasie en ekosisteemstabiliteit onderstreep het. Rajaratnam het beklemtoon dat selfs die mees gesofistikeerde gereedskap betekenisloos is sonder die regte institusionele aansporings en oop databestuur.
Aanbiedings
Sleutelgesprekke het gefokus op die transformatiewe potensiaal van KI-gereedskap soos grondkartering en presisielandbou, terwyl dit ook kritieke kwessies uitgelig het soos dispute oor dataeienaarskap, algoritme-vooroordeel, en 'n bre?r wordende digitale kloof wat die gevaar loop om kleinboere uit te sluit.
Dr Andrei Rozanov, senior lektor in grondkunde aan die US, het die historiese en institusionele fragmentasie van gronddata in Suid-Afrika onderstreep, en gepleit vir sterker regsraamwerke om toegang te ontsluit en ko?rdinering oor sektore heen moontlik te maak, terwyl dr Stephan van der Westhuizen, 'n lektor in die US se Departement Statistiek en Aktuari?le Wetenskap, 'n beroep gedoen het op deursigtigheid in KI-gedrewe grondkartering, en gewaarsku het teen die oordrewe selfvertroue wat dikwels in masjienleermodelle voorkom wat nie onsekerheid kommunikeer nie. Ruda Murray, wat in die DROP-program werk, het dringende regskwessies geopper oor wie landboudata besit, en dit vergelyk met “gemorste water" wat byna onmoontlik is om weer te beperk nadat dit uitgelek het.
Prof Ilan Chabay, Navorsingsprofessor aan die Arizona-Staatsuniversiteit (ASU) se Skool vir Globale Toekoms in Washington, wat tans 'n STIAS-genoot is, het 'n globale toekomsperspektief verskaf en deelnemers uitgedaag om nie net te oorweeg watter besluite geneem word nie, maar wie aan tafel sit wanneer daardie besluite oor grondkwessies, KI, en grond geneem word – met klem op die kulturele, geslagsgebonde, en etiese dimensies van grondbestuur. Hy het die gehoor daaraan herinner dat grond nie net wetenskaplik bestudeer word nie, maar ook 'n draer is van identiteit, herinnering, en 'n gevoel van om te behoort in baie gemeenskappe.
Kernkwessies het verder op vier pilare gesteun: die behoefte aan deursigtige en beskeie KI-modelle wat onsekerheid erken; regswaarborge om monopolisering van omgewingsdata te voorkom; inklusiewe raamwerke wat kulturele kontekste in Afrika weerspie?l en kleinskaalse boere bemagtig; en die oorbrugging van volgehoue gapings tussen die reg, wetenskap, en openbare beleid.
Die werkswinkel het ook aanbiedings deur verskeie nagraadse US-navorsers ingesluit, wat onder leiding staan van Prof Oliver Ruppel, Direkteur van DROP. Amohelang-Lethabo Maruping (LLM-kandidaat), Ines Dehaene (LLM-kandidaat van Belgi?), en Ruda Murray (LLD-kandidaat) het kruis-dissiplinêre werk aangebied oor volhoubaarheid in tye van klimaatsverandering, nuwe maniere van grondbestuur, KI-etiek en -regulering, en digitale landbou.
Die geleentheid is afgesluit met 'n uitdruklike oproep tot aksie – ondersteun Afrika-gedrewe regs- en etiese raamwerke, bevorder oop en inklusiewe datapraktyke, en verseker dat digitale innovasie klimaataanpassingspogings versterk en nie ondermyn nie, grondgesondheid en voedselsekerheid bevorder, en maatskaplike geregtigheid oor die vasteland heen in tye van geopolitieke onrus bevorder.
*Beeld: PublicDomainPictures - Pixabay
