As uitvoerende hoof van die Departement Oefening, Sport en Leefstylgeneeskunde en huidige hoof van die Afdeling Bewegingswetenskap en Oefenterapie en die Afdeling Sportwetenskap, bring medeprofessor Karen Welman 'n diep menslike en samewerkende benadering tot leierskap.
“Vir my is daar niks meer betekenisvol as om langs iemand te stap terwyl hulle groei tot wie hulle kan wees nie," sê sy, “en my rol is om te help om stelsels te bou wat mense ondersteun – of hulle nou studente, personeel of gemeenskappe is – sodat hulle kan floreer."
Welman het 'n duidelike visie vir die Departement: “Ek wil hê ons moet individue en gemeenskappe bemagtig om optimale gesondheid, prestasie en welstand te bereik deur middel van bewysgebaseerde fisieke aktiwiteitsintervensies."
Die kliniese en fisieke aktiwiteitsbevorderingsdienste wat deur die Departement se drie afdelings aangebied word, speel 'n belangrike rol in die bereiking van hierdie doelwit en sy is van voorneme om die invloed van hierdie inisiatiewe te vergroot deur samewerking met ander.
Om haar visie tot lewe te bring, is die Departement diep verbind tot die integrasie van navorsing, onderrig en diens as 'n krag vir positiewe verandering. “Die meeste van wat ons doen, is bewysgebaseerd, daarom is navorsing 'n baie sterk dryfkrag in die Departement," verduidelik sy.
“En dan bring ons dit alles terug in die klaskamer en na gemeenskappe. Vir my is dit nie verskillende silo's nie: navorsing, onderrig en diens praat met mekaar. Ek glo jy sal meer impak hê as jy al hierdie komponente integreer."
Akademiese reis
Haar eie akademiese reis het by die Universiteit Stellenbosch (US) begin, waar sy haar BSc Honneurs in Biokinetika voltooi het, gevolg deur 'n Meestersgraad en PhD in Sportwetenskap, met spesialisering in oefenfisiologie.
In 2007 het sy by die US se destydse Departement Sportwetenskap aangesluit as 'n deeltydse assistent-dosent en oefenfisioloog voordat sy in 2010 as 'n voltydse dosent aangestel is. “Ek het begin doseer in motoriese beheer en motoriese leer," onthou sy. “Dit het my belangstelling in bewegingsneurowetenskap werklik verdiep en my akademiese rigting gevorm."
In 2011 het sy die Bewegingslaboratorium by die Departement begin om navorsing en sorg op hierdie gebied te ondersteun. “Ek fokus hoofsaaklik op hoe oefening die senuweestelsel kan verander, en daarom werk ek baie met mense wat neurodegeneratiewe afwykings soos Parkinson se siekte, veelvuldige sklerose en demensie het. Ek stel belang in hoe ons beweging nie net as terapie kan gebruik nie, maar ook as 'n venster op wat in die senuweestelsel gebeur," sê Welman.
Sy verduidelik dat haar eie navorsing basiese wetenskappe in praktiese toepassings integreer. “Ek kyk nie net na oefening en neuroplastisiteit – die intervensie-instrument om die senuweestelsel te verander nie – maar ook na potensi?le fisiese biomerkers. Ek wil fisiese aktiwiteite of bewegings identifiseer wat ons insig gee in wat in die brein en die res van die senuweestelsel aangaan."
Gemeenskapsprojekte
Benewens onderrig en navorsing, neem Welman deel aan verskeie gemeenskapsprojekte. “Ek hou daarvan om inisiatiewe in aksie te stel," wys sy daarop. “Ek wil nie net praatjies maak en niks lewer nie."
Welman het haar eerste gemeenskapsbetrokkenheidprogram, Let's Move, in 2014 gestig. Hierdie inisiatief teiken neurologiese en bewegingsversteurings en is daarop gemik om blywende opvoedkundige platforms en oefengroepe te skep.
In 2015 het sy gemeenskapsdiensrotasies in die Biokinetika-program by die US ingestel, wat dit een van die eerste Biokinetika-programme in die land maak wat gestruktureerde, gemeenskapsgebaseerde leergeleenthede bied. “Ons lewer nie net dienste nie," sê sy. “Deur saam te werk, help ons mense om te sien wat moontlik is deur beweging en ondersteun hulle."
Haar volgende multidissiplinêre samewerkingsinisiatief was die Pediatriese Oefenkliniek by Tygerberg-hospitaal, wat in 2021 gestig is, wat fisieke aktiwiteitsopvoeding en oefenterapie bied aan kinders met rumatologiese, immunologiese en neurologiese toestande.
Die kliniek het sedertdien uitgebrei om kinders met longtoestande in te sluit, wat die reikwydte en impak daarvan verbreed. As die eerste van sy soort, was die kliniek 'n belangrike stap om Biokinetika in die openbare gesondheidsruimte te bring en 'n model vir ge?ntegreerde sorg in 'n staatshospitaalomgewing te skep.
“Ons het ook 'n Biokinetika-kliniek, wat meer vir volwassenes is," voeg Welman by. “Dis iets wat ons vanjaar loods, so dit is baie nuut. Dit het begin as 'n samewerking met Noodgeneeskunde en kyk na nie-oordraagbare siektes soos hipertensie, diabetes en vetsug. Ons kyk na die impak wat oefening as 'n voordeel vir mense met chroniese siektes kan hê."
Nog 'n samewerking waaraan sy deel is, is Cancer-Fit, wat verlede jaar van stapel gestuur is. “Ons bied oefeninge aan mense wat tans behandeling vir verskillende soorte kankers ontvang," verduidelik Welman.
Beweging as medisyne
Hierdie inisiatiewe is in lyn met haar visie vir die Departement – “om te wys hoe beweging medisyne is, en hoe dit lewens ten goede kan transformeer". Meer algemeen wil sy 'n fisieke aktiwiteitskultuur in Suid-Afrika en wêreldwyd bevorder om leefstylsiektes te voorkom, te behandel en te handhaaf om te bereik wat sy beskryf as lewenslange vitaliteit.
Buite werk vind Welman balans in natuurwandelings en staptogte, gesinstyd en eksperimentering met tuisgemaakte roomysgeure. “Toe ek 'n kind was, het my pa altyd gesê ons het 'n ekstra maag vir roomys. Ek dink hy was reg; daar is altyd plek vir meer."
Sy is bekend vir haar onselfsugtigheid, haar bestendige sin van verantwoordelikheid en 'n stil maar vasberade oortuiging dat fisiese aktiwiteit 'n standaard deel kan, en behoort, te wees van hoe ons vir mense sorg.
Bowenal lei sy met 'n bestendige sin van sorg en verantwoordelikheid. “Ek is net die persoon in hierdie rol op hierdie tydstip," sê sy. “Maar dit is die mense rondom my wat die werklike verskil maak. Ek is hier om dit te ondersteun."
Alhoewel haar nuwe posisie bykomende uitdagings kan meebring, het sy deurgaans 'n merkwaardige vermo? getoon om verskeie verantwoordelikhede met gemak te bestuur dwarsdeur haar loopbaan.
