Die Buro vir Ekonomiese Ondersoek en die Departement Ekonomie het onlangs 'n aanbieding deur die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling (OESO) aangebied oor die belangrikste bevindinge en aanbevelings van die 2025 OESO Ekonomiese Opnameverslag vir Suid-Afrika.
Die OESO werk saam met meer as 100 lande as 'n wêreldwye beleidsforum wat daarop gemik is om bewysgebaseerde internasionale standaarde vas te stel en oplossings vir sosiale, ekonomiese en omgewingsuitdagings te vind. Die organisasie se kerndoel is om beleide te vorm wat welvaart en geleenthede bevorder wat deur gelykheid en welstand ondersteun word.
Die OESO se Ekonomiese Opname van Suid-Afrika, wat op 5 Junie 2025 amptelik aan die Nasionale Tesourie in Pretoria voorgelê is, het die insette van die regering, die privaatsektor en akademici in ag geneem. Die opname dek die makro-ekonomie, sowel as openbare finansi?le en strukturele kwessies. Die verslag het ook gekyk na Suid-Afrika se elektrisiteitsektor en die land se oorgang na die groen ekonomie.
Lilas Demmou, hoof van die Suid-Afrikaanse tak by die OESO, het die aanbieding gelewer met die titel “Bevordering van groei op die pad na dekarbonisering”.
“Suid-Afrika navigeer verskeie uitdagings, waarvan die belangrikste een is om groei te bevorder,” het Demmou gesê “Die land se ekonomiese groei was teleurstellend met 'n gemiddeld van 0,7% oor die afgelope dekade. Gevolglik het die BBP (bruto binnelandse produk) per capita gestagneer en so ook armoede en ongelykheid. Nog 'n belangrike gevolg van lae groei is dat Suid-Afrika van die laagste indiensnemingsyfers en die hoogste werkloosheidsyfers het. Dit beteken dat baie Suid-Afrikaners sukkel om die arbeidsmark te betree”.
Sy het bygevoeg: “In die opname kyk ons na beleide om groei en groeipotensiaal te bevorder. Ons doen dit deur op drie hoofareas te fokus – infrastruktuur wat die sleutelgrondslag vir groei is, besigheidsdinamika en werkskepping/toegang tot werk. Ons fokus ook op die elektrisiteitsektor omdat dit 'n sleutelelement van groei is waarsonder besighede nie kan funksioneer nie.”
Volgens Demmou stel die opname verskeie aksiestappe voor om groei te bevorder.
“Die eerste is om die stryd teen korrupsie te versterk. Die tweede is om fiskale ruimte vir staatskuld te skep wat van 31,5% van die BBP in 2010 tot 'n geprojekteerde 77% van die BBP in 2025 gestyg het. Die derde is om 'n pro-mededingende raamwerk in infrastruktuurnetwerke te vestig wat sakedinamika sal verbeter. Die vierde is om die pro-werkers stedelike en vervoerbeleid te versterk om werkers met werksgeleenthede en arbeidsmarkinstellings te verbind. Hierdie aksiestappe sal bydra tot verhoogde belegging in infrastruktuur, private belegging, werkskepping en vaardigheidsko?rdinering. Dit sal ook die grondslag bied vir ekonomiese en produktiwiteitsgroei.”
Craig Lemboe, adjunkdirekteur by die BER, het gesê die OESO se ekonomiese opname is uiters relevant en tydig en dra by tot die oproepe vir 'n heroorweging van die pad na ekonomiese welvaart in Suid-Afrika. “'n Pad wat aansienlik verskil van die een wat ons die afgelope dekade op is en wat lyk asof dit tot ons ondergang sal lei.”
Luiz de Mello, direkteur van die Departement Ekonomie van die OESO wat verantwoordelik is vir ekonomiese opnames, het gesê die rede vir die Suid-Afrikaanse Ekonomiese Opname is tweeledig.
“Die eerste is om die Suid-Afrikaanse ekonomie beter te verstaan – wat dit dryf en watter uitdagings dit in die gesig staar. Die tweede is om hierdie inligting na 'n forum te neem waar al die lidlande bymekaarkom om ervarings en goeie praktyke uit te ruil en dan om hierdie ontledings na Suid-Afrika terug te bring in die hoop dat dit sy beleidsdebat sal inlig.”
Die 2025 OESO Ekonomiese Opname van Suid-Afrika voorspel ook dat die BBP vanjaar met 1,3% en 1,4% in 2026 sal groei. Werkloosheid sal hoog bly op byna 32% in 2026. Inflasie sal na verwagting in 2025 tot 3,2% daal voordat dit in 2026 tot 4,2% styg namate ekonomiese aktiwiteit momentum kry.
