?Met die afsluiting van 'n afvaardigingsbesoek deur die Universiteit van Groningen (UG) aan die Universiteit Stellenbosch (US) op 6 en 7 Maart 2025 ¡ª insluitend 'n suksesvolle gesamentlike industriegeleentheid wat op 6 Maart 2025 in Stellenbosch gehou is ¡ª bevestig die twee universiteite met hierdie gesamentlike verklaring hul verbintenis tot verantwoordelike internasionale ho?r onderwys en die bou van volhoubare en regverdige vennootskappe tot voordeel van hul studente, personeel en die samelewing in die bre?. In die gees van die woorde van UG se President, Prof Jouke de Vries: ¡°As universiteite word ons met dieselfde globale uitdagings gekonfronteer. Ons is op dieselfde planeet. US en UG is saam hierin.¡±

Die huidige strategiese en omvattende vennootskap strek oor vyf jaar en het reeds beduidende suksesse opgelewer, insluitend:

• Meer as 20 gesamentlike PhD-kandidate oor verskeie fakulteite by US en UG, met talle nuwe gesamentlike PhD¡¯s in die vooruitsig;

• Meer as 300 personeellede en doktorale studente van albei universiteite wat aan aktiwiteite deelgeneem het, waarvan 65 met mobiliteitstoelaes ondersteun is;

• Meer as 250 gesamentlik outeurskap-publikasies tussen US en UG;

• Deelname aan multilaterale samewerking, byvoorbeeld deur vier interdissiplin¨ºre Navorsingsuitnemendheidsklusters gelei deur ARUA en die Guild;

• Die stigting van 'n Gesamentlike Navorsingsleerstoel in Rekenaarastronomie in Februarie 2025;

• Drie ¡°Moonshot¡±-inisiatiewe, ondersteun deur 'n driedubbele heliks-vennootskap tussen die twee universiteite, industrie en regering, gefokus op vier w¨ºreldwye uitdagings: Energie-oorgange, Digitale Transformasie en Biomediese Oplossings;

• ¡¯n Nuwe deurtastende tema: Entrepreneurskap en Innovasie;

Verskeie onderwysinnovasie-inisiatiewe, waarvan sommige reeds verskeie uitgawes beleef het, insluitend:

• Equipping Summer School

• Somerskool oor Finansi?le Insluiting en Volhoubare Groei

• Somerskool oor Transdissiplin¨ºre Benaderings tot Maatskaplike Polarisasie

• Somerskool oor Volhoubaarheidsdialo?

Gebaseer op hierdie sterk fondament verbind US en UG hulself daartoe om die vennootskap verder te versterk deur:

• Voortgesette navorsingsamewerking, veral gesamentlike publikasies en befondsingsaansoeke;

• Optimale beleidsbelyning tussen die twee instellings, byvoorbeeld deur die ontwikkeling van gesamentlike PhD-protokolle;

• Die mikpunt om die aantal gesamentlike PhD¡¯s tot 'n kohort van 50 kandidate te verhoog;

• Voortgesette ondersteuning vir multilaterale samewerking deur die vier Afrika-Europa Navorsingsuitnemendheidsklusters onder leiding van ARUA en die Guild;

• Voortbou op die resultate van die Maart 2025-industrieverhoudingegeleentheid en die versterking van industrieverhoudinge ter ondersteuning van nuwe vennootskappe en inisiatiewe;

• Uitbreiding van (onderwys-)samewerking om toegang en arbeidsmarkvaardighede vir (PhD-)studente te verbeter, veral in die velde van Industri?le Ingenieurswese en Entrepreneurskap en Innovasie.

Ten slotte deel US se Rektor en Visekanselier, Prof Deresh Ramjugernath, die volgende woorde:

¡°Die Universiteit van Groningen is een van die Universiteit Stellenbosch se strategiese vennote. Ons deel soortgelyke visies in terme van ons akademiese uitsette en uitkomste wat 'n betekenisvolle impak op die samelewing het en tot die verbetering daarvan bydra. Ek is vol vertroue dat ons in die komende vyf jaar hierdie vennootskap en samewerking betekenisvol sal versterk, en daardeur 'n nog groter bydrae tot die bevordering van die samelewing sal lewer.¡±

Besoek die Vennootskapprofiel hier.

Page Image:

?

¡¤       Die US spandeer R4.2 miljard in die ekonomie van Stellenbosch in 2024

¡¤       Besteding dra sowat 13% by tot plaaslike BBP

¡¤       ¡°Universiteite het nog altyd 'n kragtige rol gespeel in ekonomiese ontwikkeling; 'n proses waardeur ons meer welwarend raak en kwalitatief anders leef as vorige generasies."

¡¤       Studente met NSFAS beurse wat in  Stellenbosch woon, bestee gemiddeld R35 347 per jaar in die dorp (uitgesluit verblyfkoste), in vergelyking met R51 123 vir studente wat nie NSFAS beurshouers is nie.

Die Universiteit Stellenbosch (US), sy studente, personeel en besoekers het verlede jaar R4.2 miljard in die Stellenbosch-ekonomie bestee. Hierdie besteding het sowat 13% tot die plaaslike Bruto Binnelandse Produk (BBP) bygedra en 13% van formele werk in die Stellenbosse munisipale streek ondersteun.

Dit is die hoofbevinding in die Buro van Ekonomiese Ondersoek (BEO) se onlangse ekonomiese impakstudie van die US wat hulle, as 'n onafhanklike navorsingsinstituut binne die Universiteit, gedoen het. Groot veranderinge het in die samestelling van die US se studenteliggaam plaasgevind sedert die BEO se vorige studie in 2017.*

Die belangrikste hiervan is die groei in studentegetalle oor die afgelope twee jaar: daar was 'n 3.4% groei in 2023 en 5.1% in 2024. Oor die afgelope decade het studentegetalle met gemiddeld 1.8% per jaar gegroei.

Die Stellenbosch-kampus huisves nou 28 922 studente, 17% meer as in 2017. In totaal is sowat 35 000 studente by die US oor sy vyf kampusse geregistreer.

Dit is opvallend dat die getal wit en bruin studente marginaal gedaal het, terwyl swart Afrika-studente met 50% gegroei het, van 5 025 in 2020 tot 7 572 in 2024. Laasgenoemde maak nou 21.6% van die 35 000 studente uit.

Wit studente bly die grootste groepering by die US, ten spyte daarvan dat die 16 254 studente in 2024, minder was as die 16 529 in 2020.

Nog 'n belangrike verandering tussen 2017 en 2024 is 'n byna sesvoudige toename in die aantal staat-gesubsidie?rde Nasionale Studente Finansi?le Hulpskema (NSFAS)-studente wat by die Universiteit ingeskryf is ¨C van 853 studente in 2017 tot net meer as 5 000 in 2024. In persentasie terme het NSFAS-studente gegroei van 2.7%  to sowat 14% tvan die totale studentetal. Verlede jaar het een uit sewe US-studente 'n NSFAS-beurs ontvang.

Prof Stan du Plessis, die US se Uitvoerende Bedryfshoof, het ges¨º die Universiteit streef daarna om 'n kosmopolitiese universiteit van die w¨ºreld en 'n Universiteit vir alle Suid-Afrikaners te wees. ¡°Ons volg suksesvolle en doelbewuste transformasiestrategie? na om dit te bereik."

¡°Die US vermeerder doelbewus geleenthede vir alle studente, veral van gemeenskappe wat voorheen beperkte toegang tot Stellenbosch gehad het," s¨º Du Plessis. "Ons skep hierdie geleenthede met die hulp van fondsinsamelings en bied uitgebreide finansi?le hulp aan behoeftiges omdat ons glo die studente-ervaring is 'n noodsaaklike dimensie van transformasie by ons Instelling."

"Universiteite het nog altyd 'n kragtige rol gespeel in ekonomiese ontwikkeling; 'n proses waardeur ons meer welwarend raak en kwalitatief anders leef as vorige generasies," voeg Du Plessis by. "Toegang tot tersi¨ºre onderwys bied 'n onomkeerbare toetrede tot hierdie proses van ekonomiese ontwikkeling vir die student en haar gesin."

"Soos dit nou staan, sal duisende studente van alle ouderdomme geweldig baat vind by US se programme, maar weens verskeie redes, kan hulle nie hier studeer nie ¨C een daarvan is finansie?l van aard. Deur spesiale kostoelaes, beurse, lenings en ander innoverende ondersteunende projekte help die US voortdurend studente se toegang tot ho?r onderwys te verbeter, 'n proses wat hul lewens en di¨¦ van hul gesinne onomkeerbaar sal verander."

Bevolkingsdinamika vorm plaaslike bestedingspatrone

Hierdie ontwikkelende studentebevolkingsdinamika gee ook vorm aan plaaslike bestedingspatrone. Volgens die BEO het studente wat in Stellenbosch woon en nie NSFAS-beurshouers is nie, gemiddeld R51 123 per jaar in die dorp spandeer, verblyf uitgesluit. Diegene in private verblyf het 'n bykomende R99 506 bestee aan behuisingverwante koste soos huur, nutsdienste, huishouding en vesel. Daarteenoor het NSFAS-studente jaarliks R35 347 in die dorp bestee en R68 656 aan behuising en verwante koste. Die totale besteding deur NSFAS-studente wat in Stellenbosch woon, beloop gemiddeld 69% in vergelyking met di¨¦ van hul nie-NSFAS-eweknie?. 

N¨¢ inflasie-aangepassing, het die gemiddelde student in 2024, 19% ho?r huurgeld in Stellenbosch betaal as in 2017. 

Naas behuisingsverwante koste, spandeer die meeste studente hul geld aan kruideniersware. Studente se gemiddelde maandelikse kruideniersbesteding in Stellenbosch was R2 049 per persoon (of R1 454 vir NSFAS-studente) in 2024.

Die gemiddelde besteding aan openbare vervoer vir studente wat in Stellenbosch woon, het in re?le terme meer as verdubbel sedert 2017. Dit strook met die verhoging in die VPI van passasiersvervoerdienste op nasionale vlak, wat die ondergang van openbare vervoer soos passasierspoor, en die groei in duurder alternatiewe, soos saamryklubs, weerspie?l. Veral NSFAS-studente word hierdeur geraak (sien figuur), en veral di¨¦ wat buite Stellenbosch woon.

Let wel: Waardes wat in die grafiek getoon word, is gemiddeldes van die totale studentetal. Werklike besteding aan spesifieke items word afgetrek deur studente wat geen geld aan 'n spesifieke item bestee nie.

Alhoewel die studentebevolking vinnig gegroei het, was daar by die US 'n afname van 3,6% in voltydse ekwivalente poste sedert 2017. Die deel van die totale bedryfsuitgawes wat aan personeel bestee word, het van 47% in 2016/17 tot 52% in 2023/24 gegroei. Terwyl die Universiteit minder personeel in diens geneem het, het personeelkoste dus toegeneem. Dit wys hoe moeilik dit is om personeel te lok en te behou in 'n mededingende mark vir hoogs- geskoolde arbeid.

Ongeveer R666 miljoen van die US se totale bedryfsuitgawes is aan sowat 900 plaaslike verskaffers van goedere en dienste in Stellenbosch bestee. Dit was 18,7% meer as die Universiteit se besteding in die plaaslike Stellenbosch-ekonomie in 2016/17. 

Die grootste begunstigde was Stellenbosch Munisipaliteit, wat ongeveer 28% van die US se besteding in die plaaslike ekonomie in die vorm van tariewe en diensheffings geabsorbeer het, gevolg deur die finansi?le- en versekeringsektor (12,7%). In die derde plek was die spysenierings- en verblyfsektor (12,6%), wat besteding aan restaurante, gastehuise en hotelle, en ander verskaffers van private korttermynverblyf insluit. 

In totaal het studente verlede jaar 40% meer in die Stellenbosch se plaaslike ekonomie bestee as in 2017 (in re?le terme). Dit is hoofsaaklik gedryf deur verhoogde studentegetalle. Personeel het byna 30% minder in Stellenbosch bestee.

Senior ekonoom by die BEO, Helanya Fourie, wat die studie gelei het, skryf hierdie neigings toe aan tegniese verbeterings in die studie-ontwerp en veranderende verbruikspatrone. Byvoorbeeld, die beskikbaarheid van aanlyn-studiemateriaal het gemiddelde uitgawes aan handboeke en ekstra klasse verlaag. 

Die studieresultate dui ook daarop dat personeel en studente in 2024 minder geld spandeer het om klere by Stellenbosse kleinhandelaars te koop as in 2017, wat kan dui op 'n ommeswaai na aanlyn-inkopies. 

Die effense afname in die totale aantal personeellede en 'n kleiner deel van die personeel wat in die dorp woon, dra by dat personeel oor die algemeen minder geld plaaslik bestee het. In 2017 het net meer as die helfte van die personeel wat by die Stellenbosch-kampus gewerk het in Stellenbosch gewoon. Die jongste studie bevind dat di¨¦ aandeel tot 42% gedaal het. Stellenbosch se ho? eiendomspryse en die verhoogde beskikbaarheid van naburige eiendomsontwikkelings het heel waarskynlik tot hierdie tendens bygedra. 

Kortom, die werklike besteding deur die US, studente, personeel en besoekers in die dorp het in 2024 altesaam R4.22 miljard beloop ¨C 'n re?le toename van 21% teenoor 2017. Dit het R5.83 miljard in plaaslike ekonomiese aktiwiteit (uitset)** gegenereer, wat 13% van die dorp se BBP gegenereer het en 13% van die formele werk ondersteun het. 

EINDE

¡¤       Skakel gerus met Celeste Booysen (BEO) by cbooysen@sun.ac.za vir verdere inligting.

Nota aan redakteurs:

¡¤       *Die 2017-studie het gefokus op studente en personeel op die Stellenbosch-kampus (en Elsenburg). Die 2024-studie sluit die US se ander kampusse in (bv. die Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe in Tygerberg en die Bestuurskool in Bellville), gebaseer op die aanname dat hierdie studente en personeel van tyd tot tyd Stellenbosch besoek. Hierdie en ander tegniese verbeterings beteken dat die 2017- en 2024-studies nie streng vergelykbaar is nie. Tog openbaar die bre? trekke fassinerende veranderinge oor die afgelope sewe jaar.

¡¤       Die BEO-studie volg 'n besteding-gebaseerde benadering om die ekonomiese voordele (die bykomende besteding en direkte toename in ekonomiese aktiwiteit regdeur die plaaslike ekonomie) wat deur die Universiteit se bedryfs- en kapitaalbesteding gegenereer word, sowel as plaaslike besteding deur personeel en studente, en besoekersbesteding te kwantifiseer. Dit is gebaseer op 'n omvattende 2024 aanbod-gebruik tabel-ontleding van die Stellenbosch-ekonomie wat deur Quantec Research ontwikkel en onderhou word.

¡¤       ** Dit sluit direkte impakte in (die onmiddellike ekonomiese aktiwiteit wat deur 'n projek of belegging gegenereer word), indirekte of sekond¨ºre effekte (soos verhoogde vraag na materiaal en dienste van plaaslike besighede), en ge?nduseerde effekte (soos werkers wat hul lone uit die direkte en indirekte aktiwiteite bestee).

¡¤       Die terme ¡°dorp" of ¡°plaaslike ekonomie" verwys na die Stellenbosch munisipale streek, insluitend Pniel en Franschhoek.

Page Image:

?Dr Zelda Barends en Dr Anthea Jacobs het in April hul nuwe boek Intentional assessment for teacher education bekendgestel. Hierdie boek is me?er as 'n publikasie - dit is 'n gesprek, 'n samewerking en in baie opsigte 'n kollektiewe refleksie. Dit verteenwoordig 'n reis wat saam gestap is, as 'n gemeenskap van onderwyser-opvoeders wat verbind is tot uitnemendheid, ondersoek en doelbewuste praktyk.

Dr Barends dien as 'n programvoorsitter van die BEd Grondslagfase Program in Fakulteit Opvoedkunde. Sy het oor die jare die voorreg gehad om talle debatte en reflektiewe dialo? oor onderrig, leer en assessering te inisieer en daaraan deel te neem ¨C gesprekke wat nie net akademies van aard was nie, maar diep persoonlik en prakties. "Vrae is geopper wat ons daagliks uitdaag: Maak ons werklik leer moontlik? Is ons doelbewus in die manier waarop ons onderrig? Is ons doelbewus in hoe ons assesseer?" het Barends ges¨º.

Dit is in die hart van hierdie debatte dat die idee vir hierdie boek gebore is. Wat as informele gesprekke begin het, het gou in iets meer ontwikkel - 'n lewendige en toegewyde praktykgemeenskap. 'n Ruimte waar onderwyser-opvoeders krities saam kon dink, mekaar met respek kon uitdaag en hul professionele keuses saam kan verfyn. En dit was binne hierdie ruimte dat hulle gevind het dat hulle terugkeer na een fundamentele vraag - 'n vraag wat die hoeksteen van hierdie boek geword het:

"Hoe kan doelbewuste assesseringspraktyke in onderwyser-opleiding studenteleer en professionele ontwikkeling ondersteun en verbeter?"

Hierdie vraag het hulle navorsing, skryfwerk en onderrig gelei. ¡°Dit vra ons om nie bloot te assesseer wat studente weet nie, maar om te oorweeg hoe ons assesserings vorm wat en hoe hulle leer," het Barends verduidelik. "Dit dryf ons om meer as inhoudsverskaffers te wees en dit daag ons uit om doelbewuste ontwerpers van leerervarings te wees."

Die boek vang hierdie voortdurende ondersoek vas. Dit is gestruktureer in drie noukeurig oorweegde dele, wat elkeen 'n ander fase van hulle kollektiewe denke weerspie?l.

In Deel Een het hulle die basis gel¨º. Hulle delf in die kompleksiteite van die orkestrasie van assessering vir leer binne die ho?ronderwyskonteks ¨C en beklemtoon die dikwels ongesiene spanning tussen institusionele verwagtinge en pedagogiese doel. Hulle ondersoek hoe assessering sinvol in leer ingebed kan word en hoe dit, wanneer dit met opset gedoen word, 'n sentrale pilaar van professionele ontwikkeling kan word.

Deel twee is waar teorie en praktyk ontmoet. Hier deel hulle werklike voorbeelde van doelbewuste besluite wat deur hulle kollegas geneem is - besluite oor assessering wat na vore gekom het uit werklike dilemmas, onverwagte uitdagings en insiggewende refleksie. Hierdie voorbeelde is getrek uit werklike modules regoor ons onderwyser-opleidingsprogramme. Hulle wys hoe onderwyser-opvoeders doelbewus assessering ontwerp het, nie net om kennis te toets nie, maar om leer sigbaar en ontwikkelend te maak.

En uiteindelik neem Deel Drie hulle na 'n plek van sintese en visie. Dit fokus op assessering as 'n hulpmiddel vir professionele leer. Hierdie afdeling resoneer met die werk van geleerdes soos John Hattie, wat praat oor "leer sigbaar maak." Dit gaan daaroor om assessering nie as 'n eindpunt te sien nie, maar as 'n toegangspunt - 'n geleentheid vir dialoog, groei en transformasie vir beide studente en opvoeders.

Dwarsdeur hierdie hoofstukke word duidelik dat assessering, wanneer dit met intensionaliteit benader word, 'n diep menslike handeling word. Dit gaan nie meer net oor nakoming of meting nie ¨C dit gaan oor doel, konneksie en leer. Dit gaan daaroor om met sorg te kies: Wat assesseer ek? Hoekom beoordeel ek dit? En die belangrikste, hoe stel dit my studente in staat om te groei?

Hierdie boek beklemtoon ook dat assessering nie net 'n tegniese vaardigheid is nie - dit is 'n reflektiewe praktyk. Dit behels om bedagsaam, doelbewus en doelgerig te wees in elke aspek van onderrig - van kurrikulumontwerp tot studenteinteraksie, van terugvoer tot evaluering. Dit vra dat hulle as onderwyser-opvoeders na binne kyk en moeilike vrae vra oor hul eie rolle en verantwoordelikhede.

Op baie maniere dra hierdie boek by tot wat ons as die Wetenskap van Onderrig en Leer ken. Dit illustreer hoe onderrig self 'n wetenskaplike, bewysgebaseerde praktyk is. Dit herinner ons daaraan dat ons alledaagse pedagogiese besluite akademiese gewig dra en dieselfde soort streng aandag verdien wat ons aan tradisionele navorsing kan gee.

Barends het by die bekendstelling genoem dat hulle nie net 'n voltooide produk vier nie. "Ons vier die proses - die baie gesprekke, konsepte, uitdagings en insigte wat dit gevorm het. Ons rig ook 'n uitnodiging: om die dialoog aan die gang te hou, om jou eie refleksies te deel, en om voort te gaan om doelbewuste, deurdagte besluite te neem wat ons praktyk verhef en ons impak verdiep."

Page Image:

?Afrikaans volg binnekort.

Page Image:

?Op die 14de April is 'n Transtaalwerkswinkel aangebied as 'n hibriede geleentheid tussen Warwick Universiteit se studentevrywilligers en die Universiteit Stellenbosch se Fakulteit Opvoedkunde, Departement Kurrikulumstudies, tweedejaar Engelse voorgraadse studente. Die transtaal-werkswinkel-fokus was op veeltalige klaskamers, transtaal onder die leerlinge, en die beste maniere vir onderwysers om leerlinge se veeltalige vaardighede te benut.  Hierdie werkswinkel het gedien as 'n internasionale leergeleentheid, wat Stellenbosch- en Warwick-onderwysstudente in staat gestel het om aan samewerkende besprekings deel te neem. Ongeveer negentig BEd tweedejaarstudente van die US het fisies die Transtaal werkswinkel webinaar gekyk wat aanlyn aangebied is deur Dr Jason Anderson en Laurent Ahishakiye van Warwick Universiteit, met Warwick Universiteit onderwysstudente-vrywilligers wat aanlyn bygewoon het.

Die Warwick in Afrika-program is 'n vrywilligersprogram wat elke jaar ongeveer dertig vrywillige onderwysstudente van die Warwick Universiteit in die VK stuur om Engels- en Wiskunde-onderwysers in skole in Ghana en Suid-Afrika te ondersteun. As 'n EUTOPIA-vennoot het die Universiteit van Warwick na die Universiteit Stellenbosch uitgereik om deel te neem aan 'n aanlyn werkswinkel oor transtaal om hul studentevrywilligers beter voor te berei voordat hulle hul vennootskole in Ghana en Suid-Afrika ondersteun. Aangesien Warwick-studente vrywillig in Kayamandi werk en by die Universiteit Stellenbosch bly, was daar 'n sterk aansporing om virtueel te ontmoet. Mnr George Hill, die programko?rdineerder vir Warwick in Afrika, dr Arn¨¦ Binneman, Hoof van Veeltalige Leer by die US Taalsentrum en dr Bishop-Swart, voorheen die Intensiewe Engelse programko?rdineerder by die US Taalsentrum, tans 'n Engelse Intermedi¨ºre Fase dosent in Departement Kurrikulumstudie, het kragte saamgesnoer om te verseker dat hierdie samewerking tot stand kom.

Voor die hibriede sessie is daar van beide Warwick- en US-studente verwag om verskeie artikels te lees wat verband hou met transtaalgebruik in die Afrika-konteks. Dr Bishop-Swart het haar tweedejaar Engelse studente gevra om antwoorde op die volgende twee versoeke te verskaf:

• Gebruik hierdie geleentheid om te deel wat jy voel studente van Warwick Universiteit in die VK behoort te weet oor die Suid-Afrikaanse onderrig- en leerkonteks.
• Plaas 'n vraag of opmerking oor enige van die twee artikels oor transtaal wat jy gelees het.

?'n Seleksie van die US-studente se antwoorde verskyn hieronder:

Suid-Afrikaanse skole kan wissel van goeie hulpbronne, goed befonds en toegang tot baie hulpbronne, tot skole wat geen befondsing het nie en toegang tot min tot geen hulpbronne het.

Ek dink dit is belangrik dat studente van Warwick Universiteit moet weet dat baie leerders in Engels onderrig word terwyl dit nie hul Huistaal is nie. Hulle moet ook weet dat hulpbronne in elke skool verskil. Laastens dink ek hulle moet weet van die geskiedenis van Suid-Afrika se onderrigkonteks (die Apartheidskurrikulum, Bantoe-onderwys, ens.).

Die lees van hierdie artikels het my laat besef dat transtaalgebruik 'n goeie manier kan wees om taalgapings in veeltalige klaskamers te oorbrug. Die suksesvolle implementering daarvan vereis egter noukeurige oorweging van onderwysersopleiding en -ondersteuning.

Met tegnologie wat 'n toenemend doeltreffende hulpmiddel word wanneer dit kom by transtaalgebruik, wat dink jy is die doeltreffendste hulpmiddel - behalwe kodewisseling - wat gebruik kan word om die doeltreffendheid en doeltreffendheid van transtaalgebruik in minderbevoorregte skole en skole met gebrekkige hulpbronne in Suid-Afrika te verbeter en te verbeter?

Hierdie aanvanklike werkswinkel poog om die katalisator te wees vir baie toekomstige hibriede (en uiteindelik persoonlike) interaksies tussen US- en Warwick Education-studente wat aan groepwerk-besprekings sal deelneem met scenario's en voorbeelde uit hul ervarings as Engelse taalonderwysers in verskeie lande.

Een van die refleksies wat dr Bishop-Swart van 'n tweedejaarstudent na die werkswinkel ontvang het, volg:

Ek het Laurent Ahishakiye se refleksies oor sy eie taalleerervaring besonder herkenbaar gevind, veral sy klem op die gebruik van veelvuldige tale buigsaam in die klaskamer. Die hibriede formaat, wat lewendige interaksie met beeldmateriaal en praktiese voorbeelde kombineer, het die sessie dinamies gemaak - ek sal graag daardie styl in my toekomstige onderrig wil toepas. Gaslesings soos hierdie is waardevol omdat dit ons blootstel aan uiteenlopende strategie? en perspektiewe wat ons dalk nie in ons gewone kursuswerk te?kom nie.

Page Image:

? Innoverende nuwe loodsprojek om dwerggroei in kinders te bestry word binnekort van stapel gestuur met insette deur navorsers van die Universiteit Stellenbosch (US) wat betrokke is een van 11 spanne in die Openbare Plein- (Public Squares)-inisiatief .

Hierdie baanbrekersinisiatief is daarop gemik om transdissiplin¨ºre navorsing en innovasie binne die US se akademiese gemeenskap te bevorder. Dit word bestuur deur die Afdeling Navorsingsontwikkeling (ANO) en vergestalt die Universiteit se verbintenis tot navorsingsuitnemendheid en sosiale impak.

Die betrokke span bring kundiges van die US se fakulteite Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe, AgriWetenskappe, Ekonomiese en Bestuurswetenskappe, en Ingenieurswese byeen. Hul gesamentlike navorsing help vorm gee aan die loodsprojek se unieke benadering.

Die artikel hieronder beskryf die projek, insluitend die rol van US-navorsers. Dit is ? vertaling van ? artikel wat oorspronklik deur News24 gepubliseer is:

Innoverende projek kan SA help in stryd teen dwerggroei

? Innoverende loodsprojek kan dalk nuwe momentum bied in die land se pogings om ingekorte lengtegroei te verminder. Die inisiatief weerspie?l toenemende dringendheid om in moeder- en babagesondheid te bel¨º. Dit is dus gepas dat dit op W¨ºreldgesondheidsdag aangekondig is, wat vanjaar die tema 'Gesonde begin, hoopvolle toekoms' het.

Die eerste 1,000 dae van ? kind se lewe ¨C van bevrugting tot hul tweede verjaardag ¨C is wanneer die grondslag vir gesonde groei gel¨º word. Dit sluit in die behoorlike ontwikkeling van die brein en die emosionele en kognitiewe vermo?ns wat dit ondersteun, saam met die organe en immuunstelsel. As daardie geleentheid gemis word, kan die kind langtermyn-ontwikkelingsterugslae ly wat moeilik is om in te haal.

Wanneer ? ma se gesondheid of voedingstatus tydens swangerskap in die gedrang kom, en wanneer, n¨¢ geboorte, die baba se voeding onvoldoende is, infeksies gereeld voorkom of sorg wisselvallig is, kan die kind agter raak. Dit kan dwerggroei tot gevolg h¨º ¨C ? toestand waarin ? kind nie die verwagte lengte vir hul ouderdom bereik nie.

Die gevolge kan dwarsdeur die lewe weerklink. Ingekorte lengtegroei word gekoppel aan verminderde neuro-ontwikkeling, kognitiewe tekorte, laer opvoedkundige prestasie, verhoogde risiko van vetsug en nie-oordraagbare siektes, en armoede wat geslagte lank voortduur.

In Suid-Afrika ly meer as ? kwart van kinders onder vyf jaar aan ingekorte lengtegroei. In die Wes-Kaap is die dwerggroeikoers volgens ? 2023-basislyn-opname 17,5%, maar d¨ªt is steeds kommerwekkend hoog. Dit is egter 5,4 persentasiepunte laer as die 2016-syfer van 22,9%, wat daarop dui dat vorige ingrypings dalk ? positiewe uitwerking het. Tog is die afname te stadig om dwerggroei teen 2030 te halveer, wat die teiken van die W¨ºreldgesondheidsorganisasie en die Kinderfonds van die Verenigde Nasies is.

¡°Die konteks, oorsake en gevolge van dwerggroei is goed gedokumenteer. Tog bly dit kompleks en uitdagend om te voorkom en te behandel omdat dit sistemiese wortels in verskeie sektore het," s¨º prof Lisanne du Plessis van die Afdeling Menslike Voeding aan die Universiteit Stellenbosch (US).

Baanbrekerswerk

Nou word ? ¡°buitengewone innovasie" ¨C in die woorde van prof Scott Drimie, Mededirekteur van die Southern Africa Food Lab ¨C in die Wes-Kaap van stapel laat loop.

Met die aankondiging van die inisiatief in haar 2025-begrotingstoespraak op 7 April, het die Wes-Kaapse Minister van Gesondheid en Welstand, Mireille Wenger, dit beskryf as ? ¡°sterk nuwe loodsprojek" om die grondoorsake van belemmerde groei die stryd aan te s¨º.

¡°Elke dag wat ons uitstel om wanvoeding aan te spreek, beroof ons ons provinsie en ons land van sy grootste hulpbron: sy mense," het sy gewaarsku.

Die loodsprojek sal na verwagting later vanjaar begin en tot Oktober 2026 duur. Dit sal in drie ho?risiko-gemeenskappe ¨C Worcester, Khayelitsha en Mitchellsplein ¨C plaasvind.

Die inisiatief sal fokus op swanger vroue ¨C diegene wat ondergewig is en die risiko loop om ? lae-geboortegewig baba (onder 2,5 kg) te h¨º ¨C en nuwe moeders van babas wat gebore is met ? lae geboortegewig.

Na raming sal 1,700 vroue by die projek ingesluit word.

Tweeledige benadering

Drimie het tydens ? onlangse paneelbespreking by die US se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe ges¨º die loodsprojek is ? voorbeeld van ? 'kontant + sorg'-program ¨C ? intervensie wat finansi?le bystand kombineer met pasgemaakte gesondheids- en maatskaplike ondersteuning.

Die paneelbespreking het deel uitgemaak van die US se Openbare Plein- (Public Squares)-inisiatief ¨C universiteitswye gedeelde akademiese ruimtes om transdissiplin¨ºre en sosiaal betrokke navorsing te bevorder, gelei deur die US se Afdeling Navorsingsontwikkeling.

Terwyl Suid-Afrika al voorheen 'kontant + sorg'-benaderings beproef het ¨C soos die CoCare Maternal Support Study, wat digitale kosbewyse aan swanger vroue verskaf het tydens 肆客足球 ¨C is die nuwe loodsprojek vermoedelik die eerste wat finansi?le ondersteuning bo en behalwe bestaande maatskaplike toelaes kombineer met ? verbeterde pakket van gesondheid en psigososiale sorg, asook ? spesifieke fokus op die voorkoming van lae geboortegewig deur reeds tydens swangerskap hulp te begin verleen.

Elke deelnemer aan die loodsprojek sal ? maandelikse koopbewys ontvang om by bepaalde winkels te spandeer. ¡°Ons is tans in gesprek met moontlike kleinhandelvennote," het Wenger ges¨º.

Deelnemers sal produkte kan kies uit ? lys prote?enryke, voedsame kosse wat deur die nie-regeringsorganisasie Grow Great ge?dentifiseer is. Die meeste items is stapelvoedsel in lae-inkomste gemeenskappe en het ? lang raklewe.

As ? swanger vrou ? goeie voedingstatus het, verhoog dit die waarskynlikheid dat haar baba ? gesonde geboortegewig sal h¨º en dat sy goed sal herstel nadat sy geboorte geskenk het. Dit help ook om die toestande vir borsvoeding en sorg in die kritieke vroe? maande te vestig.

Koopbewyse alleen is egter nie genoeg nie. Deelnemers sal ook gereeld kontak h¨º met opgeleide gemeenskapsgesondheidswerkers, wat inligting oor die handhawing van gesonde swangerskappe, gesondheidsdienste vir moeders en babas, borsvoedingsadvies, groeimonitering en geestesgesondheidsondersteuning sal verskaf.

Samewerking die sleutel

Die inisiatief steun op ? 'viervoudige heliks'-model ¨C wat die regering, die burgerlike samelewing, die akademie en gemeenskappe betrek. Dit word ge?llustreer deur die betrokkenheid van lede van die US se Openbare Plein- (Public Squares)-inisiatief genaamd Break Free, Grow Tall, Reach Far in die ontwerp van die loodsprojek.

¡°Die bou van sterk, samewerkende verhoudings tussen belanghebbendes was van die begin af noodsaaklik," s¨º Cameron Cyster, Openbare Beleidsontleder in die Wes-Kaapse regering se Departement van die Premier.

Model beproef

Die DG Murray Trust (DGMT), ? openbare innoveerder, is een van die finansierders van die loodsprojek, wat ook sal baat by bydraes deur Gesondheid en Welstand en ander Wes-Kaapse regeringsdepartemente.

¡°Ons sal klein begin, kyk hoe ons dit kan uitbou, en integrasie met ander stelsels ondersoek. Ons loods ? minimum lewensvatbare produk om te sien wat ons kan leer," s¨º Liezel Engelbrecht, Voedingsleier vir die Hou My Hand-versneller, ontwikkel binne DGMT.

Die loodsprojek is daarop gemik om te bewys dat die benadering wat gevolg word, kan werk. Dit sluit uit die staanspoor monitering en evaluering in, onder toesig van die Departement van die Premier. D¨ªt is ? doelbewuste stap om van die gebreke te oorkom wat uitgewys is in die 2023-evaluering van Suid-Afrika se Nasionale Voedsel- en Voedingsekuriteitsplan uit.

Politieke wil

Premier Alan Winde het in sy staatsrede in Februarie ges¨º: ¡°Belemmerde groei en ontwikkeling is ? ernstige probleem met ? verwoestende uitwerking." Hy het ook gewys op die onlangse stigting van ? komitee op kabinetsvlak oor voedselsekerheid en voeding om verskillende inisiatiewe deur staatsdepartemente in die Wes-Kaap te ko?rdineer.

Die loodsprojek bou voort op die fondamente van die Eerste 1,000 Dae-veldtog en die Nourish to Flourish-strategie, wat albei in 2016 deur die Wes-Kaapse regering van stapel gestuur is. Dit weerspie?l ook ? beduidende verskuiwing wat intussen plaasgevind het.

¡°Histories het ons in rigiede silo's gewerk. Nou het ons oorgeskakel na ? lewensloopbenadering, wat ? kind se hele lewe en familie in ag neem, insluitend verbandhoudende kwessies," s¨º Nicolette Henney, ? Adjunkdirekteur by die Wes-Kaapse Departement van Gesondheid en Welstand.

Ingryping v¨®¨®r geboorte

Suid-Afrika se maatskaplike welsynstelsel sluit die Kinderondersteuningstoelaag (R560 per kind per maand) en die Maatskaplike Noodlenigingstoelaag (R370 per maand) in, maar albei begin eers n¨¢ geboorte.

Die loodsprojek poog om dit reg te stel deur vroeg tydens swangerskap te begin. Dit strook met oproepe van die burgerlike samelewing en navorsers vir ? Moederondersteuningstoelaag, wat deur die nasionale Departement van Maatskaplike Ontwikkeling gesteun word, maar nog nie goedgekeur is nie. Fiskale beperkings word dikwels uitgewys, maar navorsing toon dat die openbare gesondheidstelsel miljarde kan bespaar deur lae geboortegewig en verwante komplikasies te verminder.

Die nuwe 'kontant + sorg' loodsprojek is een van die maniere waarop provinsiale en nasionale regerings swanger vroue kan bystaan, wat wys hoe geteikende, vroe? ingryping kan help om siklusse van armoede en wanvoeding te ontwrig.

As dit slaag, kan dit Suid-Afrika ? skaalbare model in die stryd teen ingekorte lengtegroei ¨C een van die land se hardnekkigste en duurste openbare gesondheidskrisisse.

* Desmond Thompson is ? vryskutjoernalis.

* ONDERSKRIF: Van links, Prof Scott Drimie, Liezel Engelbrecht, Cameron Cyster, Prof Lisanne du Plessis en Nicolette Henney by 'n paneelbespreking oor ? innoverende loodsprojek teen dwerggroei. FOTO: DESMOND THOMPSON?

Page Image:

Prof Reza Daniels, Direkteur van die Suider-Afrikaanse Arbeids- en Ontwikkelingsnavorsingseenheid (SALDRU) aan die Universiteit van Kaapstad (UK), is as die nuwe dekaan van die Fakulteit Ekonomiese Bestuurswetenskappe (EBW) aangestel. Sy termyn tree op 1 November 2025 in werking.

Die voormalige direkteur van die UK se Skool vir Ekonomie beskik oor 'n magdom ervaring in senior leierskap, nie net binne die ho?ronderwysomgewing nie, maar ook in die privaat sektor.

Sy navorsingsbelangstellings sluit geselekteerde onderwerpe in ontwikkelingsekonomie, omgewingsekonomie en toegepaste ekonometrie in en hy was een van die hoofondersoekers van die National Income Dynamics Study (NIDS) en die NIDS Coronavirus Rapid Mobile Survey (NIDS-CRAM).

Daniels het aan die Universiteit van Auckland, die Universiteit van Michigan en die UK studeer, waar hy in 2013 sy PhD in Ekonomie verwerf het.

Hy het wyd in eweknie-ge?valueerde tydskrifte gepubliseer en tree gereeld as redakteur vir plaaslike en internasionale vaktydskrifte op. Hy is 'n lid van die Ekonomiese Vereniging van Suid-Afrika, die Amerikaanse Ekonomiese Vereniging, die Ekonometriese Vereniging en die Internasionale Statistiese Instituut.

Die Wetenskapakademie van Suid-Afrika het Daniels in 2024 as lid van die Staande Komitee oor Wetenskap vir die Vermindering van Armoede en Ongelykheid aangestel

Sy werk strek verder as die akademie, en hy het in die openbare en private sektor, asook vir internasionale ontwikkelingsbanke gekonsulteer. Daniels is 'n lid van die Instituut van Direkteure van Suid-Afrika en het uitvoerende en nie-uitvoerende poste in die vervaardigings-, konsultasie-, niewinsgewende en filantropiesektore beklee.

Hy is ook 'n genoot van die Afrika-leierskapsinisiatief en die Aspen Globale Leierskapsnetwerk.

Die US se Rektor en Visekanselier, prof Deresh Ramjugernath, s¨º hy sien daarna uit om saam met Daniels te werk wanneer hy later vanjaar by die US aansluit. "Ek is verheug om prof Reza Daniels as die nuwe dekaan van die EBW-fakulteit by die US te verwelkom. Hy sluit by ons aan met 'n magdom ondervinding en 'n inspirerende rekord in ho?ronderwysleierskap, navorsing en sosiale impak."  

Ramjugernath het bygevoeg dat Daniels se diepgaande begrip van ekonomiese ontwikkeling, inklusiewe groei en bewysgebaseerde beleidmaking "geweldige waarde" tot die Universiteit en Suid-Afrika in die bre? sal toevoeg. "Ek is vol vertroue dat hy betekenisvol sal bydra tot ons gedeelde visie vir 'n florerende, toekomsgeskikte instelling."

Prof Pieter von Wielligh neem sedert Julie verlede jaar as dekaan van die Fakulteit waar, nadat die voormalige dekaan, prof Ingrid Woolard, 'n pos as die uitvoerende dekaan van die Universiteit van Sussex Besigheidskool aanvaar het.

Daniels s¨º hy sien daarna uit om in sy nuwe rol by die US te begin. "Ek is opgewonde om later vanjaar by die fakulteit aan te sluit en saam met kollegas te werk om die visie van EBW te verwesenlik. Deur ons inisiatiewe met die kernaspirasies van die Universiteit Stellenbosch se Visie 2040 te belyn ¨C 'n voorbeeld van uitnemendheid as 'n Afrika-kennissentrum, die koestering van 'n getransformeerde akademiese gemeenskap, die skep van bre? maatskaplike en ekonomiese impak, en die versekering van sistemiese volhoubaarheid ¨C sal ons goed geposisioneer wees om leiers te bemagtig wat toekomsgereed is en volhoubare ontwikkeling regoor Afrika en verder te dryf."

Page Image:

Toe mnr Eben Mouton in Februarie 2004 by die Universiteit Stellenbosch se Fakulteit Geneeskunde en Gesondheidswetenskappe (FGGW) aangesluit het, het hy ? rol beklee wat nog nie voorheen bestaan het nie. As die Fakulteit se eerste besigheidsbestuurder het Mouton ? unieke perspektief met hom saamgebring wat die FGGW se benadering tot besigheidsbestuur en -volhoubaarheid sou help vorm.

Mouton het in 2006, tydens ? onderhoud vir die FGGW se 50ste bestaansjaarpublikasie, insigte gedeel wat later merkwaardig vooruitsiende sou blyk te wees. Toe hy gevra is oor die Fakulteit se finansi?le toekoms, het hy twee fokusareas beklemtoon: groter studentgesentreerdheid en om die Fakulteit se inkomstebronne te diversifiseer. Noudat hy 19 jaar later vir aftrede voorberei, getuig dat daardie vroe? waarnemings ? grondslag was vir baie wat gevolg het.

Veranderende finansi?le landskappe

Toe Mouton in 2004 van die Universiteit van Pretoria na die US geskuif het, het die finansieringssmodelle vir ho?r onderwys heeltemal anders as vandag daar uitgesien. Universiteite het hoofsaaklik op bloktoekennings van die staat en studentegeld staatgemaak. Tans maak hierdie bronne minder as 50% van die Fakulteit se inkomste uit, met navorsingstoekennings, filantropiese skenkings, beleggings, tegnologie-oordrag, kortkursusse en kommersi?le aktiwiteite wat die verskil opmaak.

Met sy agtergrond in bemarking en besigheidsontwikkeling, ? meestersgraad in besigheidsleierskap (MBL) en ? kwalifikasie in gevorderde bestuur en leierskap (AMLP) van die Sa?d Business School aan die Oxford-universiteit, het Mouton die FGGW doeltreffend deur hierdie oorgange gelei en bygedra tot die ontwikkeling daarvan as een van Afrika se voorste instellings vir die leer en onderrig van en navorsing in gesondheidswetenskappe.

¡°Vir my tesis vir die MBL, wat ek einde 2001 voltooi het, het ek gefokus op die tersaaklikheid van die 'vier P's' van bemarking (produk, prys, plek en promosie) in die inligtingstegnologie-era. In my navorsing het ek tot die gevolgtrekking gekom dat daar in werklikheid ? belangrike vyfde P was om te oorweeg, naamlik 'people'", verduidelik Mouton. ¡°Destyds was kli?ntediens nie ? sterk fokus vir universiteite nie, maar my agtergrond het my gehelp om die waarde van ? kli?ntgesentreerde benadering te waardeer. En by ? universiteit is studente die prim¨ºre kli?nt.

Merkwaardige groei onder sy leiding

"Wat ek 20 jaar gelede in daardie artikel ges¨º het, het grootliks tot sy reg gekom. Wat gesondheidsekonomie betref, het ek opgemerk dat groei die uitbreiding van ons inkomstebasis sal vereis," vertel Mouton.

Die Fakulteit se uitbreiding oor die afgelope twee dekades was merkwaardig wat verskeie dimensies betref. Navorsingsuitsette het aansienlik toegeneem, wat aansienlike navorsingsfinansiering meebring (die FGGW genereer nou ongeveer 60% van die US se totale navorsingsfinansiering). Studente-inskrywings het toegeneem, veral in doktorale en meestersgraadprogramme, terwyl kortkursusse vermenigvuldig en fondsinsamelingsinisiatiewe gefloreer het.

Hierdie groei is nie net finansieel gesproke sigbaar nie, maar ook in fisiese bates oor die kampus heen. Studentekoshuise het vervierdubbel, twee hipermoderne lesingteaters is gebou, en bestaande fasiliteite het aansienlike opknappings en opgraderings ondergaan. Miskien die belangrikste is dat die w¨ºreldklas Biomediese Navorsingsinstituut (BMRI) begin 2023 voltooi is ¨C die grootste en mees gesofistikeerde biomediese navorsingsfasiliteit in die suidelike halfrond. Die BMRI is ? volledig ge?ntegreerde, toekomsgerigte en voortreflik georganiseerde navorsingskompleks wat op dieselfde vlak as die beste ter w¨ºreld is en dit selfs oortref wat tegniese sofistikasie en optimale werkvloei in ? gesonde, inspirerende en volhoubare leer-, werk- en openbare ruimte betref.

¡°As jy in navorsing wil lei en toptalent wil lok, moet jy bykomende finansiering verseker. Ons het doelbewus ons derdestroom-inkomste deur ? doelgerigte navorsingstrategie ontwikkel," s¨º Mouton.

Strategiese beleggings vir volhoubare groei

Benewens groot projekte soos die BMRI (R1,2 miljard), het die FGGW oor die afgelope 13 jaar minstens R250 miljoen in toerusting bel¨º om onderrig en leer, asook navorsingsvermo?ns, te verbeter.

¡°Ons het gesonde besluite geneem en in groei-geori?nteerde inisiatiewe bel¨º. Ons het doelbewus hulpbronne aan toerusting en infrastruktuur toegewys wat opbrengs op belegging lewer en ons akademiese aanbieding en navorsingsaktiwiteite bevorder," verduidelik hy.

¡°Ons doktorale gradueringskoerse het rekordvlakke bereik omdat ons in navorsing en onderriginfrastruktuur bel¨º het. Dit genereer inkomste wat die Fakulteit se finansi?le volhoubaarheid verseker en afhanklikheid van staatsubsidies verlaag," s¨º Mouton.

Soos wat inkomstestrome ontwikkel het, het Mouton die FGGW se finansi?le bestuursbenadering aangepas. ¡°Om slegs op die prim¨ºre begroting uit eerste en tweede inkomstestrome te fokus, is nie volhoubaar nie. Ek het ? ge?ntegreerde begrotingsbenadering ge?mplementeer wat ander finansieringstrome insluit wat navorsingskoste en ander aktiwiteite verreken, terwyl groei en ontwikkeling bevorder word."

Leierskap met hart en visie

Benewens sy vaardigheid in besigheidsbestuur het Mouton se leierskapsbenadering altyd die belangrikheid van mense beklemtoon. ¡°Ons grootste bates is ons mense," s¨º hy oor die personeel. ¡°My rol strek veel verder as die goedkeuring van sakestrategie? en -planne. Dit gaan oor verhoudings ¨C wanneer jy van voor af lei, neem jy mense saam met jou.

"Om ? volhoubare fakulteit te skep vereis die koestering van ? verwelkomende en inklusiewe omgewing. Dit gaan daaroor om gedeelde doelwitte en ? gedeelde visie te vestig, asook om trots en doelgerigtheid by almal se werk in te prent."

Loopbaanmylpale

Verskeie ervarings staan onder talle hoogtepunte tydens sy ampstermyn uit. In 2011 was hy een van slegs 25 mense w¨ºreldwyd wat gekies is vir die intensiewe Management Leadership Programme by die Sa?d Business School. ¡°Stellenbosch het my die geleentheid gegee om dit by te woon en my kundigheid te ontwikkel. Dit was veeleisend, maar ook intellektueel lonend om met eweknie? van regoor die w¨ºreld saam te werk."

Nog ? prestasie was die ontwikkeling en implementering van die FGGW leierskapontwikkelingsprogram langer as 12 jaar gelede. ¡°Ons identifiseer elke jaar 20-25 fakulteitslede om deel te neem aan hierdie program van agt dae wat transformasie, leierskap en mentorskap dek."

Mouton het in 2016 die US se gesogte Kanselierstoekenning vir sy bydraes ontvang. ¡°Al werk ek nie vir erkenning nie, het hierdie eer baie vir my beteken. Wat werklik saak maak, is om te weet ek het mense bemagtig, aan hulle respek betoon en geleenthede vir groei en ontwikkeling geskep."

Die BMRI verteenwoordig nog ? belangrike prestasie. ¡°Dit was teen R1,2 miljard die US se grootste projek tot nog toe. Ek het dit baie geniet om van die begin af tot die bekendstelling daarvan meer as twee jaar gelede betrokke te wees en nou met met konsultante en fasiliteitsbestuur saam te werk."

As hy oor sy ampstermyn nadink, is Mouton trots op die florerende, pragtige kampus wat hom elke oggend begroet. Hy het ? integrale rol gespeel in kampusvernuwing, die modernisering van fasiliteite, die ontwikkeling van nuwe koshuise, die stigting van die BMRI en die beveiliging van die Fakulteit se sterk fiskale posisie.

Hy benadruk dat die Fakulteit se sukses uit samewerkingspogings met die bestuurspan spruit en prys die sterk span wat hy lei. ¡°Ek is dankbaar jeens die Fakulteit dat hulle my toegelaat het om professioneel te groei, en my die vryheid gegee het om my eie ontwikkelingsdoelwitte te stel en die implementering daarvan ondersteun het. Die Universiteit het my in staat gestel om my passie na te streef, en ek is innig dankbaar daarvoor."

Die pad vorentoe

Mouton sal aan die einde van die jaar as Senior Direkteur: Besigheidsbestuur uittree, maar sal as deeltydse bestuurskonsultant by die Fakulteit betrokke bly en sy institusionele kennis van 22 jaar deel. ¡°Dit neem ten minste twee jaar om ? volledige opleidingsiklus te voltooi omdat baie take net jaarliks plaasvind, soos begroting, strategiese en inskrywingsbeplanning, om net ? paar te noem."

Hy sal ook onder meer sleutelvennootskappe met belanghebbendes bestuur en toesig oor die FGGW se Leierskapontwikkelingsprogram hou.

Mouton sien daarna uit om meer tyd saam met sy gesin deur te bring ¨C sy vrou, twee kinders en vier kleinkinders, oor wie hy mal is. ¡°Ek is eindeloos dankbaar vir die ondersteuning van my vrou, Ester. Sonder haar sou baie van die prestasies oor die 22 jaar nie moontlik gewees het nie!"

¡°Ek en my vrou was nog altyd diep toegewyd aan ons verhouding met Jesus Christus. Ons het deurgaans sterk Bybelse beginsels gehandhaaf en daarna gestreef om dit by ons kinders in te prent. Alles wat ons doen word aan die Bybel gemeet, en ek glo ons sien nou die vrugte van daardie fondament."

Terwyl Mouton voorberei om hierdie belangrike hoofstuk van sy loopbaan af te sluit, sal sy nalatenskap by die FGGW voortleef deur die stelsels wat hy gevestig het, die fasiliteite wat hy help ontwikkel het en die mense wat hy gelei het. Sy reis van twee dekades getuig van hoe diensbaarheid, beginselvaste leierskap, strategiese versiendheid en toewyding aan beide institusionele en menslike ontwikkeling ? organisasie kan transformeer en dit sterk vir die toekoms kan posisioneer.?

Page Image:

Met ons jaarlikse reeks #dagindielewe, wat in Mei ter viering van Werkersdag verskyn, vestig ons spesiaal die aandag op ons personeellede by die Universiteit Stellenbosch (US). Vanjaar stel ons jou bekend aan professionele administratiewe steundienstepersoneel wat 'n tasbare verskil in studente se lewens maak.

Geraldine Minnaar staan aan die hoof van die span by Koshuisdienste en sorg dat duisende studente veilige, skoon en verwelkomende leefruimtes geniet. Lees hier onder oor haar toegewyde werk om alles by ons koshuise vlot te laat verloop.

 
Wat behels jou werk by die US?
Ek is die hoof van SUNKOM se Koshuisdienste-afdeling, wat sorg dat ¨¢l ons Universiteit se koshuise doeltreffend funksioneer. Ons bied tans verblyf aan 8 100 studente, en ons doel is om seker te maak dat hulle so gemaklik moontlik in ons ruimtes is, want dit is immers hulle tweede tuiste. Ons hubs maak boonop voorsiening vir ons pendelstudente en is ten volle toegerus met studie-, ontspannings- en buite-areas.
My ongelooflike span is oor die Stellenbosch- en Tygerbergkampus versprei en bestaan uit vyf klusterkoshuisdiensteko?rdineerders, 17 koshuisko?rdineerders, vier koshuisassistente en 'n administrateur ¨C almal mense op wie ek kan staatmaak om die Koshuisdienste-skip voorspoedig te laat vaar. 
Ons sorg dat ho? netheidstandaarde in ons koshuise gehandhaaf word, dat gebou-instandhouding betyds gedoen word, en dat ons studente se leefruimtes veilig is en topklas bly. Ek hou ook toesig oor tenderprosesse, hanteer ouers se navrae en hou deurlopend die fasiliteite van ander universiteite en die algemene mark dop om te sorg dat ons mededingend bly.

Hoe lyk 'n tipiese dag by die werk?
Dis superbesig! Ons werk saam met verskeie interne en eksterne belanghebbendes sowel as diensverskaffers, so dinge kan in 'n oogwink verander. Enigiets kan opduik wat dadelik hanteer moet word, so kritiese denke, prioritisering, veerkragtigheid, oplettendheid en proaktiwiteit is alles noodsaaklik. Ondanks die daaglikse druk program, moet ek bieg daar gaan nie 'n dag verby sonder 'n bietjie humor tussen my take deur nie. Ek het altyd tyd vir 'n grappie of twee, hetsy gedurende foonoproepe, in vergaderings, of wanneer ek besoekers ontvang of met kollegas skakel.

Hoe het jou opleiding of vorige ervarings jou vir di¨¦ werk voorberei?
Ek het met 'n ompad in my huidige rol beland. Ek het aanvanklik ingeskryf om maatskaplike werk te studeer, maar het later my vakgebied verander en uiteindelik 'n Nasionale Diploma in Gasvryheid en Spysenieringsdienste verwerf. Verskillende poste in die bedryf het gevolg, waaronder assistentspysenieringsbestuurder vir 'n eksterne maatskappy by die US se Simonsberg-koshuis en spysenierings-/projekbestuurder.
Ek het my in 2012 amptelik as 'n koshuisdiensteko?rdineerder by die Universiteit se Koshuisdienste-span op die Tygerbergkampus aangesluit. 'n Jaar later is ek oorgeplaas na die Stellenbosch-kampus waar ek die koshuisdiensteko?rdineerder vir Metanoia-koshuis was. Daardie pos het my persoonlike insig in koshuisstudente se praktiese behoeftes gebied.
Ek het my huidige pos in 2020 aanvaar. Om gedurende die pandemie in 'n nuwe pos te begin en terselfdertyd deeltyds te studeer (BCom Ondernemingsbestuur) was 'n uitdaging. Ek het destyds my BCom tydelik gestaak, maar het sedertdien my studie hervat. Ek is dankbaar vir die pad wat my tot hier gebring het. Ek het boonop 'n liefde vir studenteskakeling ontwikkel, wat my ook baie vreugde gee.

Wat geniet jy die meeste van jou rol en werk by die US?
Ek geniet die interaksie met verskillende rolspelers wat saam na een, gemeenskaplike doel streef ¨C om ons studente gelukkig te maak en te hou.
Koshuisdienste het byvoorbeeld onlangs met Factory 209 saamgewerk om 'n kommunikasieplatform met verskillende funksies vir koshuisstudente te ontwikkel. Hulle kan onder meer instandhoudingskwessies daarop aanmeld. Ons beproef die platform sedert die Januarie-inname by twee koshuise, en ek is opgewonde om te sien hoe dit groei en ontwikkel.
Koshuisdienste is nie net 'n afdeling nie, maar 'n klein familie wat oor die jare saam gegroei het. Ek geniet dit om die span na uitnemendheid te lei en hulle in staat te stel om hulle werk na hulle beste vermo? te doen.
Daarbenewens is ek deel van die groter SUNKOM-omgewing waar ek deelneem aan besluitneming en waar my bydrae op prys gestel word, wat 'n kernrol speel om my gemotiveerd te hou.
Ek geniet ook die daaglikse interaksie met kollegas en studente.

Vertel ons iets opwindend oor jouself wat min mense sou verwag.
Ek is fanaties oor plante! My gunsteling is vetplante. As enigeen tuis op soek is na my, sal hulle my waarskynlik in die tuin kry, dolgelukkig met my vingers in die grond.
Tuinmaak is vir my terapeuties, maar ook bevredigend, want jy kan die resultate van jou werk sien. My papajaboom dra op die oomblik die mooiste vrugte wat net wag om ryp te word. My grootste beloning is om te sien hoe die klein saadjie wat ek versorg het 'n plant word wat my met geskenke oorlaai. N¨®g 'n stokperdjie is klipkuns. Ek verf klippe in my tuin ¨C dit laat my ontspan, en gee terselfdertyd 'n bietjie karakter aan die ruimte.

PHOTO & VIDEO: Stefan Els

Page Image:

?*Hierdie is ¡¯n samevatting van ¡¯n artikel deur Desmond Thomas, gepubliseer op News24. Kli??k hier om die volledige artikel te lees.

¡¯n Baanbrekende loodsprojek wat in die Wes-Kaap van stapel gestuur is, het ten doel om Suid-Afrika se stryd teen kinder-gestremdheid te hervorm. Meer as 25% van kinders onder die ouderdom van vyf in die land word geraak. Kinder-gestremdheid is ¡¯n toestand waar ¡¯n kind nie hul verwagte len??gte vir hul ouderdom bereik nie weens chroniese ondervoeding, wat dikwels voortspruit uit swak moederlike gesondheid, onvoldoende baba-voeding, gereelde infeksies en inkonsekwente sorg gedurende die eerste 1 000 dae van lewe.

Die inisiatief, wat op W¨ºreldgesondheidsdag aangekondig is, sal 1 700 ondergewig swanger vroue en nuwe moeders in Worcester, Khayelitsha en Mitchells Plain ondersteun deur middel van ¡¯n ¡°kontant + sorg¡±-model. Hierdie model kombineer maandelikse voedselbewyse met omvattende gesondheids- en psigososiale ondersteuning.

Die projek val op weens sy samewerkende benadering, insluitend mede-ontwerp deur lede van die Universiteit Stellenbosch se ¡°Breek Vry, Groei Hoog, Reik Ver¡±-Public Square-span. Dit is ¡¯n kernonderdeel van US se bre?r Public Squares-inisiatief wat sosiaal-betrokke, transdissiplin¨ºre navorsing bevorder. Die vennootskap is ¡¯n voorbeeld van die innoverende ¡°viervoudige spiraal¡±-model wat regering, burgerlike samelewing, akademie en gemeenskappe verenig om die oorsake van gestremdheid aan te pak.

Die loodsprojek, wat tot 2026 duur, poog om die sistemiese oorsake van wanvoeding en lae geboortegewig aan te spreek. Dit posisioneer homself as ¡¯n skaalbare model wat nasionale beleid kan be?nvloed en Suid-Afrika kan help om w¨ºrelddoelwitte te bereik om gestremdheid teen 2030 te halveer.?

Page Image:

?Sander Hoeven, 'n PhD-geaffilieerde student aan Universiteit Stellenbosch van die Universiteit van Antwerpen het Fakulteit Opvoedkunde in Maart besoek. Hy bestudeer die aard van veeltaligheid en spesifiek die maniere waarop onderwysers leerders se veeltalige agtergronde as 'n bate, eerder as 'n struikelblok, vir leer kan gebruik. In die literatuur word hierna verwys as pedagogiese transtaal.

"Ek het gekies om hierdie studie te doen, want in ons geglobaliseerde w¨ºreld begin meertaligheid algemeen eerder as die uitsondering word. Dit is die geval hier in SA, maar ook baie in Antwerpen, Belgi?, waar ek woon en werk," het Hoeven ges¨º. Hy het opgemerk dat daardie leerders met meertalige vaardighede dikwels in eentalige inhoudsopvoeding benadeel word, en vind dit onregverdig. Veral omdat dit dikwels hierdie leerders is wat geneig is om meer te worstel met ander kwessies wat verband hou met sosiale status, finansi?le hulpbronne, kulturele kapitaal, akademiese aspirasies en loopbaangeleenthede.

Hoeven het saam met verskeie onderwysers van twee sekond¨ºre skole in Grahamstad gewerk om die veeltalige situasie te ondersoek, en nog belangriker, om 'n intervensiestudie te doen waar onderwysers pedagogiese transtaalgebruik in hul klasse toepas. Met video- en oudio-opnames, waarnemingsnotas, prestasietoetse en vraelyste probeer hy die effek van pedagogiese transtaalgebruik in inhoudleer meet.

Mnr. Hoeven se onlangse besoek aan Universiteit Stellenbosch was hoofsaaklik daarop gemik om weer kontak te maak met sy projekgashere, Prof Nhlanhla Mpofu en Dr Sim Xeketwana. Mnr. Hoeven, wat tans sy PhD volg onder leiding van buitengewone professor Tom Smits van die Universiteit van Antwerpen in Belgi?, trek voordeel uit die universiteit se samewerkende omgewing. Die Fakulteit bied ook 'n gesamentlike PhD-program in hierdie veld aan, met professore Smits, Mpofu en Dr Xeketwana wat as medehoofondersoekers dien.

Page Image:

?Met ons jaarlikse reeks #dagindielewe, wat in Mei ter viering van Werkersdag verskyn, vestig ons spesiaal die aandag op ons personeellede by die Universiteit Stellenbosch (US). Vanjaar stel ons jou bekend aan professionele administratiewe steundienstepersoneel wat 'n tasbare verskil in studente se lewens maak.

As 'n privaatstudenteverblyfbeampte in die Studenteverblyfkantoor, help Lukho Mafuya studente 'n tweede tuiste vind. Hy sorg dat studente ondersteun word en nesskop sodat hulle op hulle akademiese reis kan floreer.

Wat behels jou werk by die US?

My werk behels die daaglikse bedryfsbestuur van die akkreditasieproses vir privaat verblyf op sowel Stellenbosch- as Tygerbergkampus. Dit vereis strategiese beplanning en verslagdoening, die hersiening en bywerking van akkreditasiekriteria, en die verbetering van die akkreditasieproses deur die integrasie van tegnologie (stelsels en prosesse). Wanneer daar uitdagings of probleme met privaat verblyf opduik, moet ek dit ook hanteer.

Ek bestuur 8 000 geakkrediteerde privaat beddens, sowel as plasings, kansellasies en waglyste vir die US se Luister-, Leef- en Leer- en ons Pendelstudentegemeenskappe-huise. Laasgenoemde geskied ooreenkomstig die Universiteit se plasingsbeleid. Ek streef daarna om positiewe verhoudings met interne ¨¦n eksterne belanghebbendes te bou.

Hoe lyk 'n tipiese dag by die werk?

'n Tipiese dag begin met 'n sterk koppie koffie en e-pos lees. My werk is kli?ntgebaseerd, so vir die grootste gedeelte van die dag hanteer ek studente en verhuurders se navrae. Vir akkreditasieverwante sake kommunikeer ek ook gereeld met verhuurders, studente en ons Sentrum vir Voorgraadse Beurse en Lenings. Ek doen boonop terreininspeksies van privaat verblyf, woon vergaderings by, en voltooi administratiewe take met betrekking tot die verwerking van geakkrediteerde verblyf en koshuisplasings.

Hoe het jou opleiding of vorige ervarings jou vir di¨¦ werk voorberei?

Ek het in Kayamandi hier op Stellenbosch grootgeword en 'n honneursgraad in Publieke Administrasie aan die US verwerf. My opleiding en studie het my met goeie intra- en interpersoonlike vaardighede toegerus, wat my in staat stel om met uiteenlopende groepe mense te werk. Ek het ook projekbestuursvaardighede opgedoen, wat onontbeerlik is as jy 700 verskaffers van privaat verblyf moet bestuur. Daarbenewens vereis my werk uitstekende vaardighede in databestuur en belanghebbendeskakeling.

Wat geniet jy die meeste van jou rol en werk by die US?

Ek is allereers dankbaar om te kan deel wees van die US-gemeenskap, wat diverse kulture erken en verwelkom. Die vreugde op studente se gesigte wanneer ek hulle in 'n Universiteitshuis plaas of vir hulle privaat verblyf opspoor, is ook baie bevredigend. Een van my passies is om ander te help, so wanneer ek ons studente sowel as verhuurders en agente bystaan, voel dit of ek my gemeenskap dien.

Voorts geniet ek dit om konferensies by ander instellings by te woon en die US se praktyke met ander te vergelyk, wat ook my professionele ontwikkeling bevorder.

Die ho?ronderwyssektor is 'n immer veranderende landskap, en ek hou daarvan. Die uitdagings en voortdurende verandering hou my gestimuleer en betrokke. Ek geniet dit om deel te wees van 'n groter doel.

Vertel ons iets opwindend oor jouself wat min mense sou verwag.

Ek is 'n wedergebore Christen, en my geestelike tuiste is The Bay Christian Family Church, waar ek die voorreg het om weekliks lewensveranderende dienste by te woon. Deur my geloof het ek tuisgekom in 'n gemeenskap wat my al deur baie moeilike tye ondersteun het. Die guns en genade van God dra my al my lewe lank, van daardie tyd af toe ek in Kayamandi in 'n hut gewoon en 'n kamer met my twee jonger susters gedeel het. As kind in die township, het ek nooit kon droom dat ek eendag twee grade aan die US sou verwerf nie. Ek is ook 'n trotse ingeskrewe student vir 'n Nagraadse Diploma in Bedryfsbestuur en -administrasie by die Stellenbosch Bestuurskool, waarna ek 'n MBA in die visier het. ?l waarna ek as kind gestreef het, was om 'n werk te kry sodat ek my ouers en susters kon onderhou.

FOTO: Ubaid Abrahams

Page Image:

Met ons jaarlikse reeks #dagindielewe, wat in Mei ter viering van Werkersdag verskyn, vestig ons spesiaal die aandag op ons personeellede by die Universiteit Stellenbosch (US). Vanjaar stel ons jou bekend aan professionele administratiewe steundienstepersoneel wat 'n tasbare verskil in studente se lewens maak.

Elmarie Kruger, 'n senior voorligtingsielkundige in die US se Sentrum vir Studentevoorligting en -ontwikkeling, vervul 'n kernrol om studentewelstand by ons instelling te ondersteun. Di¨¦ US-alumna vertel ons meer oor haar werk.

Wat behels jou werk by die US? 

Ek werk in die Eenheid vir Psigoterapeutiese en Ondersteuningsdienste (EPOD), wat deel uitmaak van die Sentrum vir Studentevoorligting en -ontwikkeling (SSVO). Ons werk draai om studente se geestesgesondheid en welstand. Die Eenheid voorsien psigoterapie aan studente wat by die SSVO om sielkundige hulp aanklop. Ek is soms ook betrokke by opleidingsessies in studentegeestesgesondheid vir sowel studente as personeel, die fasilitering van ontwikkelingsessies vir verskillende studentegroepe, en die ondersteuning van ander SSVO-projekte.

Hoe lyk 'n tipiese dag by die werk? 

My dag bestaan grotendeels uit individuele terapiesessies met studente. Kwessies waarmee studente ondersteuning nodig het, sluit in die hantering van lewenstres, ingewikkelde verhoudings, selfbeeld en identiteit, vorige of huidige trauma, en verskeie geestesgesondheidsuitdagings.

Dan dien ek ook as ko?rdineerder en toesighouer vir Sielkunde-interns wat as deel van hulle meestersgrade hulle prakties by die SSVO voltooi, en vir Arbeidsterapie-finalejaarstudente wat vir hulle geestesgesondheidsrotasie by EPOD geplaas word. Om 'n sielkundige te wees en by die US te werk behels boonop heelwat administrasie, navorsing, en vergaderings met kollegas.

Ek woon ook self opleidingsgeleenthede by om te sorg dat ek aanhou leer en groei ¨C persoonlik ¨¦n professioneel.

My dag kan by tye nogal druk en bedrywig wees, maar dis vol menslike interaksie, waarvoor ek lief is, en ek werk in 'n besonder ondersteunende omgewing.

Hoe het jou opleiding of vorige ervarings jou vir di¨¦ werk voorberei??

Ek het 'n meestersgraad in Voorligtingsielkunde verwerf en my jaar lange internskap by die Universiteit van die Vrystaat se Afdeling Studentevoorligting voltooi. Sedertdien werk ek nog my hele loopbaan lank in studentevoorligting in die ho?r onderwys. Voordat ek by die US aangesluit het, het ek vir 11 jaar by die Kaapse Skiereiland Universiteit vir Tegnologie gewerk. Ek is ook 'n lid van die Suider-Afrikaanse Vereniging vir Voorligting en Ontwikkeling in die Ho?r Onderwys, waar ek gedagtes en beste praktyk met ander beroepslui in die sektor kan uitruil.

My werk vereis dat ek empaties, onbevooroordeeld en 'oop' sal wees wanneer ek luister na die kwessies wat my kli?nte na hulle terapiesessies toe bring. Ek het geleer dat elke persoon se verhaal sy eie is, en ons moet respek h¨º vir die pad wat hulle gestap het ¨¦n vir waar hulle nou in hulle lewe is.

Wat geniet jy die meeste van jou rol en werk by die US? 

Ek is dankbaar dat ek daagliks met studente kan werk, en op so 'n persoonlike en intieme vlak. Ek bewonder studente se veerkragtigheid en volharding ¨C hoe hulle daarna streef om suksesvolle, produktiewe lede van die samelewing te word, dikwels ondanks swaarkry en uitdagings. Dit is 'n voorreg om soveel verhale te kan beleef, elkeen uniek en spesiaal op sy eie manier.

Ten spyte van 'n beperkte begroting, voorsien die US en die SSVO steeds 'n ondersteunende en instaatstellende omgewing met genoeg hulpbronne om 'n diens van gehalte te kan lewer. Om 'n multidissiplin¨ºre span te h¨º wat hierdie tipe gratis en vertroulike diens aan studente voorsien is van onskatbare waarde. 

En wie sal dit ni¨¦ geniet om op so 'n mooi dorp en in 'n lewendige gemeenskap te werk nie?

Vertel ons iets opwindend oor jouself wat min mense sou verwag.  

Ek geniet avontuur en die buitelewe. Ek is lief vir stap en het in my jong dae die Inka-staproete in Peru op 'n beperkte begroting voltooi. Dit was ongelooflik om 'n ander kultuur te ervaar. Die Inka-nasie het in 'n tyd lank voor tegnologie verstommende strukture gebou om in hulle behoeftes te voorsien. Ek het ook verwonderd gestaan oor hoe die plaaslike portiers teen die gladde, steil berg op- en afgeklim het. Hulle het soms misgetrap en so byna geval, maar het in 'n oogwink hulle balans herwin en rats aanbeweeg, sonder om eens 'n oomblik te aarsel. Hulle was 'n goeie voorbeeld van 'vorentoe val' ¨C iets wat ons almal dalk beter kan leer doen: om onvolmaaktheid te aanvaar, op te hou om oor ons foute te tob, en dit eerder te gebruik as 'n geleentheid om te leer.

FOTO: Stefan Els

Page Image:

Met ons jaarlikse reeks #dagindielewe, wat in Mei ter viering van Werkersdag verskyn, vestig ons spesiaal die aandag op personeellede by die Universiteit Stellenbosch (US). Vanjaar stel ons lesers bekend aan professionele administratiewe steundienstepersoneel wat 'n tasbare verskil in studente se lewens maak.

Vir Erik van Zyl is geen twee werksdae dieselfde nie. Nietemin is d¨ªt presies hoe hy dit verkies. Van Zyl werk as 'n fakulteitsadministrateur in die Registrateurskantroor van die Fakulteit AgriWetenskappe, waar hy nie net belangrike akademiese prosesse bestuur nie, maar ook studente op hul akademiese reis, van registrasie- tot gradedag, ondersteun en lei. Di¨¦ US-alumnus vertel ons meer oor sy rol by die US.

Wat behels jou werk by die US? 
As 'n fakulteitsadministrateur vir AgriWetenskappe, is ek bevoorreg om studente deur hulle hele akademiese reis te kan ondersteun ¨C van hulle eerste tre? as voorgraadse studente tot die trotse oomblik wanneer hulle die gradeverhoog oorsteek. Om deel te wees van hierdie transformerende proses is ongelooflik bevredigend, want ek aanskou en ondersteun studente se groei, volharding ¨¦n uiteindelike vreugde wanneer hulle een van die grootste mylpale in hulle lewens bereik.
My rol gaan oor m¨¦¨¦r as studentesteun. Ek is aktief betrokke by 'n aantal administratiewe prosesse wat die Fakulteit vlot help funksioneer. Ek neem byvoorbeeld ook deel aan die keuringsproses vir akademiese programme, help met die ontwikkeling en samestelling van kurrikulums en dien as die sekretariaat vir die Fakulteitsraad.
Di¨¦ rol kombineer struktuur, diens en impak, en ek is trots daarop om deel te wees van 'n span wat die toekoms van studente by die Universiteit Stellenbosch help vorm.

Hoe lyk 'n tipiese dag by die werk? 
Geen twee dae in die lewe van 'n fakulteitsadministrateur is ooit dieselfde nie. Elke dag bied nuwe uitdagings, maar ook geleenthede om 'n betekenisvolle impak te h¨º. Of jy nou met studente ontmoet wat op soek is na akademiese advies, met registrasie uithelp, of met voornemende studente en hulle ouers skakel, die rol is sowel dinamies as mensgerig.
Benewens persoonlike interaksies, word 'n aansienlike gedeelte van die dag aan noodsaaklike administratiewe take gewy. Die werk vereis organisatoriese vaardighede en aanpasbaarheid ¨C van die bestuur van 'n voortdurende stroom e-posse en foonoproepe, tot die versekering dat daaglikse bedrywighede vlot verloop.
Ons werk teen 'n vinnige pas, wat aandag aan detail, duidelike kommunikasie en doelgerigtheid vereis. Ondanks die uitdagings van die werk, l¨º die beloning in die wete dat elke taak, groot ¨®f klein, tot die akademiese sukses en algehele ervaring van ons studente bydra.

Hoe het jou opleiding of vorige ervarings jou vir di¨¦ werk voorberei?? 
My reis na akademiese administrasie het in AgriWetenskappe begin. As 'n voorgraadse student in die program BScAgric in Akwakultuur, het ek nie net 'n diep waardering vir die vakgebied ontwikkel nie, maar ook 'n sterk band met die akademiese omgewing en die mense wat my langs die pad ondersteun het.
Ek het in my studentedae reeds as studente-assistent in Kli?ntedienste gewerk. Daardie ervaring het die grondslag gel¨º vir my begrip van studentebehoeftes en die belang van doeltreffende en empatiese ondersteuning. Nie lank daarna nie het ek 'n voltydse pos as 'n Kli?ntedienste-agent aanvaar, waar ek my administratiewe vaardighede verder kon ontwikkel en 'n algemener oorsig van die Universiteit se bedrywighede gekry het.
Ek het 'n paar jaar later as 'n fakulteitsbeampte vir Opvoedkunde begin werk. Dit het nuwe uitdagings ingehou en my gehelp om my selfvertroue en vaardighede te bou. En uiteindelik het my pad my na AgriWetenskappe teruggelei. Dit voel of ek 'n kringloop voltooi het noudat ek in die einste fakulteit werk waar ek as student begin het. Dit wys jou net dat elke ervaring, ongeag hoe onbenullig dit dalk op daardie tydstip voel, 'n trapklip na iets groter kan wees.

Wat geniet jy die meeste van jou rol en werk by die US? 
Een van die vervullendste aspekte van my rol is die geleentheid om studente te vergesel op hulle reis na hulle akademiese doelwitte. Ek kry daagliks die geleentheid om bystand, leiding en motivering te bied aan individue wat hard werk om hulle drome te bewaarheid.
Ek beleef persoonlik hoe selfs klein oomblikke van bystand 'n groot verskil aan 'n student se ervaring kan maak, of ek nou met kursuskeuring help, vrae oor akademiese beleide beantwoord, of bloot iemand in 'n stresvolle tyd bemoedig.
Dis ongelooflik bevredigend om te sien hoe studente meer selfvertroue kry, hulle vaardighede ontwikkel, uitdagings te bowe kom en uiteindelik gradueer. Die wete dat ek selfs net 'n klein aandeel aan daardie reis gehad het, is wat my inspireer om elke dag my bes te doen.
My werk gaan uiteindelik oor mense. Dit gaan daaroor om te luister, te help en in studente te glo wanneer hulle dit die nodigste het.

Vertel ons iets opwindend oor jouself wat min mense sou verwag.  
Ek verdiep myself bedags ten volle in die w¨ºreld van akademiese administrasie. Maar na-uurs raak dinge kreatief. Om stories te vertel en myself kreatief uit te leef gee my soveel vreugde ¨C maak nie saak of ek tekste skryf, 'n vertoning regisseer, of 'n karakter op die verhoog vertolk nie. Dit vul 'n mens met energie en inspirasie en is net so 'n klein bietjie dramaties (in die heel beste sin, natuurlik).
Ek's ook passievol oor tuinuitleg en blomontwerp. Plante is my terapie en ek is altyd aan die dink aan maniere om klein ruimtes in welige, groen hoekies te omskep. Ek gryp elke geleentheid aan om blommerangskikkings vir troues en geleenthede te ontwerp. Dit is werklik spesiaal om kleur, tekstuur, drama en die natuur te kombineer om iets te skep.
Hierdie kreatiewe uitlaatkleppe gee my energie vir my werk in administrasie ¨C dit hou my ge?nspireerd en help my om aanpasbaar te bly en innoverend te dink. Want selfs in 'n gestruktureerde omgewing is daar heelwat ruimte vir kreatiwiteit, siel en 'n tikkie drama.

FOTO: Stefan Els

Page Image:

Prof Juliana Claassens, 'n vooraanstaande vakkundige by die Departement Ou en Nuwe Testament van die Universiteit Stellenbosch (US), het 'n gesogte Humboldt-navorsingstoekenning van die Alexander von Humboldt-stigting ontvang ter erkenning van haar lewenslange prestasies in teologie en genderstudies.

Die Humboldt-navorsingstoekenning, wat 'n geldelike toekenning van €80 000 (ter waarde van meer as R1,6 miljoen) het, is een van Duitsland se mees gerekende internasionale navorsingstoekennings. Dit stel ontvangers in staat om langtermynnavorsingsprojekte by instellings van hulle keuse in Duitsland in samewerking met plaaslike vakkundiges te onderneem.

Die toekenning word toegeken ter erkenning van 'n navorser se algehele prestasie tot op hede en aan akademici wie se fundamentele ontdekkings, nuwe teorie? of insigte 'n beduidende impak op hulle vakgebied gehad het en wat na verwagting in die toekoms sal voortgaan om baanbrekerprestasies te lewer.

Claassens, wat aan die hoof van die Gendereenheid in die US se Fakulteit Teologie staan, s¨º sy is verheug en ge?erd om op hierdie manier erkenning vir haar toewyding aan Bybelnavorsing te kry. "My opregte dank ook aan die Fakulteit Teologie en die Afdeling Navorsingsontwikkeling aan die Universiteit Stellenbosch vir die volgehoue ondersteuning van my werk wat hierdie belangrike toekenning moontlik gemaak het."

Die Humboldt-navorsingstoekenning kan oor die volgende vyf jaar in korter navorsingsbesoeke aan Duitsland verdeel word. Claassens s¨º sy sal die geleentheid gebruik om haar werk saam met prof dr Christl Maier by die Philipps-universiteit in Marburg voort te sit. Haar komende projek sal op 'n kommentaar op die Bybelboek Nahum fokus, wat sy beplan om deur die lens van trauma-, geslags-, postkoloniale en queer-interpretasie te lees.

Die toekenning is 'n voortvloeisel van 'n jare lange akademiese verhouding tussen Claassens en Maier, wat voorheen Claassens se gasheer gedurende haar vorige Alexander von Humboldt-navorsingsbesoeke aan Marburg in 2019 en 2022 was. "My voortgesette samewerking met prof Maier bou voort op die werk wat ek in my onlangse kommentaar op Jona vir die Ou Testamentiese Biblioteek, sowel as in my monografie, Writing and Reading to Survive: Biblical and Contemporary Trauma Narratives in Conversation, gedoen het," verduidelik Claassens.

Haar vakkundige reis het in 1991 by die US begin, kort nadat die NG Kerk sy bediening vir vroue oopgestel het. Claassens se akademiese pad het haar van Stellenbosch na die Princeton Teologiese Kweekskool in die Verenigde State gelei, waar sy aan feministiese teologie blootgestel is en agt jaar lank gedoseer het voordat sy in 2010 na Suid-Afrika teruggekeer het. Sy het in 2014 slegs die tweede vroulike volle professor in die US se Fakulteit Teologie geword.

Die dekaan van die US se Fakulteit Teologie, prof Reggie Nel, het Claassens vir haar baanbrekerswerk geloof. "Prof Claassens se navorsingsuitnemendheid het deurgaans die grense van haar vakgebied en verder verskuif deur verskeie vakgebiede en kollegas bymekaar te bring. Sy doen dit met passie en toewyding aan geregtigheid en inklusiwiteit. In hierdie verband is die Fakulteit en die Universiteit ge?erd om haar in ons midde te h¨º. Ek is vol vertroue en opgewonde oor haar werk, ten minste oor die volgende vyf jaar en die nuwe projekte wat sy saam met haar kollegas gaan aanpak ¨C wat saak maak, is die impak wat dit nie net op die akademie sal h¨º nie, maar ook die gemeenskappe by wie sy betrokke is. Sy is 'n baken van hoop vir die rol wat vakkundigheid kan speel om die samelewing te transformeer en op 'n konkrete manier hoop te gee," s¨º Nel.

Prof Sibusiso Moyo, Viserektor: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studie, het bygevoeg dat die Universiteit werklik baie trots is op Claassens se prestasie om die Humboldt-navorsingstoekenning te ontvang. "Hierdie erkenning stem met ons strewe na navorsingsuitnemendheid en impak ooreen wat die relevansie beklemtoon van wat ons vir en saam met die samelewing doen. Ons bedank die Alexander von Humboldt-stigting, wat voortgaan om wetenskaplikes en navorsers se navorsingswerk te erken en te bevorder, ongeag die vakgebied en nasionaliteit. Die US het ook by die Duitse Navorsingsleerstoel by die Afrika-instituut vir Wiskundige Wetenskappe (AIMS) in Suid-Afrika baat gevind. Saam vorentoe, prof Juliana Claassens!"

Claassens se bydrae l¨º nie net in die bevordering van feministiese interpretasies van heilige tekste nie, maar ook in die kweek van kruiskulturele akademiese netwerke. As hoof van die Gendereenheid by die US se Fakulteit Teologie het sy gehelp om 'n navorsingsgemeenskap te kweek wat aan die bevraagtekening van mag, die bevestiging van waardigheid en die bou van inklusiewe teologiese vakkundigheid toegewy is.

FOTO: Stefan Els

Page Image:

?Kunsmatige intelligensie (KI) is besig om die manier waarop ons leer, onderrig en met kennis omgaan vinnig te verander, maar dit laat ook kritieke vrae ontstaan oor etiek, toegang en langtermyn-impak. Tersi¨ºre instellings moet dus die potensiaal van KI in leer en navorsing benut. S¨® skryf prof Sibusiso Moyo, Viserektor: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studies, in ? meningsartikel vir die Cape Argus.

• Lees die vertaalde weergawe van die artikel hieronder of klik hier vir die stuk soos geplaas.

Sibusiso Moyo*

Die opkoms van Kunsmatige Intelligensie (KI)-tegnologie?, veral platforms soos ChatGPT, het die w¨ºreld se verbeelding aangegryp en nie net opwinding nie, maar ook besorgdheid meegebring. KI is nou stewig in ons daaglikse lewens ingebed, en be?nvloed hoe ons kommunikeer, kennis verkry en selfs opvoed.

Ho?ronderwysinstellings w¨ºreldwyd worstel steeds met die volledige aanvaarding en integrasie van KI in hulle kurrikula asook in praktyk. Volgens 'n onlangse uitvoerende inligtingsessie deur die Digitale Onderwysraad oor ¡°KI-geletterdheid vir almal", is universiteite nog oor akademiese integriteit, praktiese implikasies vir kurrikula, leer, onderrig en navorsing, sowel as tegniese kompleksiteite besorg. Dit het implikasies vir die opskaling van KI binne instellings self. Hierdie kompleksiteite wek kritiese vrae oor die rol van onderwys, en in besonder, ho?ronderwysinstellings in die samelewing, die vaardighede wat ons prioritiseer, en die etiese raamwerke wat ons aanneem terwyl ons studente vir 'n toekoms voorberei wat toenemend deur intelligente masjiene en gevorderde tegnologie? gevorm word.

Terwyl ons hierdie toekoms visualiseer, moet on nie net na te dink oor die vindingrykheid wat tegnologiese vooruitgang dryf nie, maar ook oor die verantwoordelikheid wat ons as opvoeders en navorsers het om te verseker dat innovasie in lyn bly met integriteit, etiek en billikheid. Tersi¨ºre instellings moet dus die potensiaal van KI in leer en navorsing benut.

Wanneer dit weldeurdag toegepas word, kan KI onderrig, leer en navorsingsuitkomste verbeter. Dit help akademici om gapings in onderrigmateriaal te identifiseer, administratiewe take soos bepunting te vereenvoudig, en selfs inhoud saam te stel wat beter by leerders se individuele behoeftes pas. Vir studente kan KI as 'n persoonlike leermetgesel dien wat komplekse idees vereenvoudig, alternatiewe verduidelikings bied, en 'n dieper betrokkenheid by inhoud teen jou eie pas moontlik maak.

KI-instrumente kan ook ge?nkorporeer word om gehalteversekering in navorsing deur platforms soos Turnitin te ondersteun en om akademiese administrasie te vereenvoudig deur geoutomatiseerde nasienmatrikse te gebruik. Hierdie toepassings help om waardevolle tyd te bespaar, wat opvoeders die geleentheid gee om op kritiese betrokkenheid en mentorskapfunksies te fokus wat steeds aan die hart van akademiese groei staan.

Uitdagings

Naas geleenthede bied KI ook potensi?le bedreigings waaroor ons steeds besin, byvoorbeeld die moontlike erodering van onafhanklike denke. Met generatiewe KI wat in staat is om volledige werkstukke te produseer, is daar 'n risiko dat studente byvoorbeeld op sulke hulpmiddels kan staatmaak op maniere wat diep leer ondermyn. Die ontwerp van assesserings moet dus ontwikkel om kritiese redenering, samewerking en praktiese toepassingsvaardighede wat masjiene nie kan naboots nie, te prioritiseer. Studente ¨¦ personeel moet aangemoedig word om KI doeltreffend en eties te aanvaar en te gebruik. Daar is groter inspanning nodig om te dink oor hoe ons onderrig, leer en watter vaardighede ons wil versterk in ons onderskeie kurrikula.

Daar is ook wyer kommer oor algoritmiese vooroordeel, dataprivaatheid, en die ondeursigtige besluitneming agter baie KI-instrumente. Ons moet vra: Wie se kennisstelsels word geprioritiseer? Watter kulturele aannames is in hierdie instrumente ingebed? Ons moet as universiteite proaktief in die ontwikkeling van raamwerke wees wat deursigtigheid en verantwoordbaarheid verseker in hoe KI gebruik en onderrig word. Dit is dieselfde argument wat motivering verskaf vir die opskaling van KI-gebruik en -aanvaarding sodat ons studente en navorsers ook tot die skep van KI-instrumente bydra en innoveer en tot nuwe algoritmes bydra.

Berei studente voor

Ho?ronderwysinstellings het 'n plig om gegradueerdes met meer as vakrigtingkennis toe te rus. Ons moet hulle vir 'n vinnig veranderende werkw¨ºreld voorberei, waar aanpasbaarheid, innovasie en etiese onderskeidingsvermo? die sleutel is. Ons moet ook bel¨º in inisiatiewe wat KI-geletterdheid bevorder, insluitende 'n gratis kortkursus vir ons personeel oor die integrasie van KI in onderrig, leer en assessering. Hierdie pogings behoort deel te wees van 'n bre?r verbintenis tot akademiese uitnemendheid, relevansie en innovasie.

Maar waarskynlik van die grootste belang: ons moet die ontwikkeling van vaardighede wat uniek menslik is ¡ª kreatiwiteit, empatie en samewerking ¡ª beklemtoon. Hierdie eienskappe kan nie geoutomatiseer word nie en is noodsaaklik vir die navigering van die sosiale en etiese dimensies van tegnologie. As deel van die blootstelling van ons personeel ¨¦n studente aan globale netwerke en normstelling, het die Universiteit Stellenbosch onlangs by die Digitale Onderwysraad aangesluit wat dit deel maak van 'n globale gemeenskap van leiers in onderwysinnovasie en in staat stel om beste praktyke onder netwerkgenote te deel.

Pad vorentoe

Die toekoms van KI is nie 'n veraf konsep nie, dit is reeds hier. As ho?ronderwysinstellings moet ons die belangrikheid daarvan erkem om nie net met KI as 'n instrument om te gaan nie, maar ook om die impak daarvan te ondersoek, die ontwikkeling daarvan te vorm en die integrasie daarvan in ons akademiese missie te rig.

Ons uitdaging ¨¦n geleentheid is om te verseker dat KI as 'n bemagtiger van vooruitgang dien, nie 'n plaasvervanger vir menslike insig nie. Ons moet doelbewus innoveer om te verseker dat die voordele van tegnologie wyd gedeel word en dat ons gegradueerdes nie net tegnies vaardig nie, maar ook sosiaal bewus en w¨ºreldwyd mededingend is. In beginsel behoort elke vakgebied KI-spesialiste te h¨º. Ons het onlangs tendense gesien van goed toegeruste instellings wat vir KI-personeel op verskillende vakgebiede adverteer!

Soos KI vinnig aanhou ontwikkel, kom ons herbevestig op ons verbintenis om aan 'n toekoms gestalte te gee waar kennis, etiek en innovasie hand aan hand gaan.

• ?Foto deur Stefan Els (Afdeling Korporatiewe Kommunikasie en Bemarking)

*Prof Sibusiso Moyo is Viserektor: Navorsing, Innovasie en Nagraadse Studies aan die Universiteit Stellenbosch.?

Page Image:

?Die bemagtiging van navorsers met kommunikasie- en betrokkenheidsvaardighede is noodsaaklik om wetenskaplike ontdekkings te omskep in publieke begrip, vertroue en betekenisvolle beleidsverandering. Vier PhD-studente van die Universiteit Stellenbosch het die geleentheid gekry om hul kommunikasievaardighede verder te ontwikkel saam met ander navorsers in die vroe? stadiums van hul loopbane van regoor die w¨ºreld, tydens die Venice International 肆客足球 (VIU) Lenteskool-program Equipping Researchers with Skills, Strategies and Confidence for Science Communication, wat van 31 Maart tot 4 April 2025 plaasgevind het. Luther Chipembere (Landbou-ekonomie), Zani de Wit (Wetenskap- en Tegnologie-studies), Nontokozo Mchunu (Wetenskap- en Tegnologie-studies) en Katherine Rabik (Wetenskap- en Tegnologie-studies) het aan die skool deelgeneem met die ruim ondersteuning van Erasmus+-befondsing wat deur die SU Internasionale Kantoor geko?rdineer is.

Die skool is ontwikkel vir navorsers en gegradueerdes uit alle dissiplines oor die Natuur- en Sosiale Wetenskappe, Ingenieurswese en Geesteswetenskappe heen, en is sorgvuldig ontwerp om deelnemers toe te rus met sleutelvaardighede en die selfvertroue om op betekenisvolle en strategiese wyses met verskeie gemeenskappe te skakel. Die program is mede-ontwerp en aangebied deur fakulteite van die Ludwig Maximilians-Universit?t in Duitsland, die Universiteit van Padua in Itali?, VIU se Eenheid vir Wetenskapskommunikasie, en Prof. Marina Joubert van die Universiteit Stellenbosch.

Tydens hierdie intensiewe weeklange opleiding het deelnemers die geleentheid gehad om lesings by te woon, aan stimulerende besprekings deel te neem, hul kennis aan te wend tydens groepuitdagings, en krities om te gaan met literatuur en beste praktyke in wetenskapskommunikasie. Dit het 'n omgewing geskep van lewendige debat en betekenisvolle betrokkenheid rondom temas soos wetenskapskommunikasie binne sosio-politiese kontekste, die digitalisering van wetenskap en die waarde van die kulturele w¨ºreld, asook publieke debatvoering. Van die eerste ysbreker tot groepsbesprekings en rollespel-oefeninge, het die skool 'n platform gebied vir navorsers om idees uit te ruil, vrae te vra en selfvertroue in hul kommunikasievaardighede te bou. Die kursus het die belangrikheid van strategiese kommunikasie en betrokkenheid beklemtoon, met monitering en evaluering as sleutelkomponente om impak vas te stel. Die kursusaanbieders het daarin geslaag om 'n veilige en ondersteunende omgewing te skep wat eerlike dialoog en kwesbaarheid aangemoedig het, wat op sy beurt ruimte geskep het vir opregte uitruilings oor dissiplines, nasionaliteite en w¨ºreldbeskouings heen.

Hoewel die fokus op teoretiese kennis en praktiese vaardigheidsontwikkeling was, het dit nie beteken dat deelnemers net gewerk het nie. Op die tweede dag van die kursus is die groep geneem na Palazzo Grimani ¨C A Cabinet of Wonders om eerstehands te ervaar hoe wetenskap deur museums en kuns gekommunikeer kan word. Die besoek is opgevolg deur ¡¯n gesellige groep-ete by ¡¯n plaaslike restaurant in Venesi?. Die atmosfeer het nuwe verbindings gefasiliteer soos gaste stories, ervarings en insigte gedeel het. Daar was vele spontane oomblikke wat die grens tussen leer en leef laat vervaag het ¨C iets wat die ervaring werklik onvergeetlik gemaak het. Gesprekke het voortgespoel tydens lang stappies deur die nou stegies van Venesi?, gedurende middagetes en aandetes.

Na 'n suksesvolle week van leer, oefen en deelneem aan die Lenteskool, is deelnemers uitgedaag om hul nuwe kommunikasiestrategie? te gebruik om hul navorsing binne drie minute te verduidelik. Al het die aanbiedings in formaat, struktuur en boodskap gewissel, was een ding duidelik: hierdie navorsers praat nou uit 'n plek van hernude selfvertroue in hul vermo? om wetenskap effektief te kommunikeer. Deur ¡¯n kombinasie van teoretiese insigte, praktiese werkswinkels, interaktiewe sessies en ¡¯n terreinbesoek, het die program geslaag daarin om deelnemers se wetenskapskommunikasievaardighede te verbeter. Die ervaring het die groep met ¡¯n hernude sin van verantwoordelikheid gelaat om nie net helder nie, maar ook met sorg en kreatiwiteit te kommunikeer. Die skool het beklemtoon dat mense die hart van wetenskap is ¨C en dat dit werklik saak maak hoe ons dit kommunikeer. Luther, Zani, Nontokozo en Katherine het ¡¯n verrykende ervaring in Venesi? gehad en sien uit daarna om hul nuwe vaardighede en insigte in hul eie werk toe te pas?

Page Image:

U word uitgenooi om die middagete Auxin-sessie by te woon wat deur die Sentrum vir Onderrig en Leer aangebied word.

Spreker: Benita Bobo

?Onderwerp: Spelifi?ring en sosiale media as katalisator vir studenteleer en ?betrokkenheid?

??Datum: 13 Mei 2025

Tyd: 13:10-14:10 

Plek: MS Teams: Join the meeting now?

?Opsomming van die Auxin:

Hoe hou 'n mens 10 000 eerstejaarstudente geboei wat ¡°gedwing" word om 'n verpligte module te volg? Hoe kan jy digitale nutsmiddels aanwend om die bereiking van leeruitkomstes vir modules, die kenmerke van gegradueerdes en kritieke kruisdissiplin¨ºre uitkomstes aan te help? Een moontlike antwoord is om spelifi?ring en sosiale media in te span om studente betrokke te hou terwyl hulle leer.

Spelifi?ring behels dat elemente soortgelyk aan di¨¦ van spel by leeraktiwiteite ge?nkorporeer word met die oogmerk om studentebetrokkenheid en ?leer te versterk. Dit put uit die teorie van selfbeskikking, wat beklemtoon hoe belangrik onafhanklikheid, bevoegdheid en verbandhoudendheid is. Omdat spelifi?ring duidelike doelwitte, onmiddellike terugvoer en geleenthede vir sosiale interaksie verskaf, kan dit studente sterker agentskap en betrokkenheid in groot, onpersoonlike klasse laat ervaar.

In hierdie aanbieding beklemtoon ek ook hoe ek uit die sosiale konstruksionisme as leerteorie put, en uit transformerende leer as pedagogiese benadering, om 'n raamwerk vir die opstelling van outentieke leerervarings te vorm. Volgens die sosiale konstruksionisme vind die doeltreffendste leer plaas wanneer studente kennis aktief ¨C deur interaksie en samewerking in outentieke kontekste ¨C konstrueer. Die transformerende leerteorie ondersteun hierdie benadering deurdat dit beklemtoon hoe belangrik kritiese nadenke is, wat deur interaktiewe aktiwiteite gestimuleer kan word.

Ek stel die volgende vraag om nadenke en gesprek onder deelnemers aan te wakker: Hoe kan akademici spelifi?ring en sosialemediaplatforms inspan om hulle onderrig, leer en assessering te verryk? Die hoop is dat hierdie aanbieding belangstelling en gesprek sal aanvuur en idees sal oplewer oor hoe akademici dit in hulle eie dissiplin¨ºre kontekste sou kon oorweeg.

Voordat Benita senior adviseur by die Sentrum vir Onderrig en Leer geraak het, was sy lektor en ko?rdineerder vir institusionele modules in algemene onderwys, en lektor sowel as ko?rdineerder vir institusionele modules in diensleer by die Afdeling Sielkunde. Haar onderrig is begrond op die konstruktivisme en sosiale kontekstuele leerteorie?. Gevolglik glo sy daarin om in haar onderrig uit die geleefde werklikhede van haar studente te put.

Page Image:

?Lees die volledige artikel in Engels.

Page Image:

?Die lewendige nalatenskap van Dr Augusta Vera Duthie (1881¨C1963), stigter van die Departement Plantkunde by Victoria Kollege in 1902 (herbenoem as die Universiteit Stellenbosch in 1918), is vasgevang in 'n oorsigartikel wat in 'n spesiale uitgawe van die South African Journal of Botany gepubliseer is. Die spesiale uitgawe fokus op die stand van botaniese wetenskap in Suid-Afrika.

Die artikel, met die opskrif ¡°The botanist from Belvidere ¨C the living legacy of Augusta Vera Duthie", is een van verskeie om die 50ste jaarlikse konferensie van die Suid-Afrikaanse Vereniging van Botaniste, te herdenk. Tog is dit slegs die tweede artikel sedert 1967 wat in 'n vaktydskrif gepubliseer word wat 'n meer omvattende oorsig gee van Duthie se ryk nalatenskap.

Prof. L¨¦anne Dreyer, senior outeur van die artikel en 'n botanis in die US se Departement Plant- en Dierkunde, s¨º die artikel is ook 'n poging om die onderverteenwoordiging van vroue se betrokkenheid by botanie in suider-Afrika en internasionaal aan te spreek.

Sy het saamgewerk met Dr Paul Hills van die US se Instituut vir Plantbiotegnologie, en met Wiida Fourie-Basson, mediabeampte en wetenskapskrywer vir die Fakulteit Natuurwetenskappe, om dieper ondersoek te doen na die skatkis van dokumente en briewe wat in die A.V. Duthie-versameling in die US Biblioteek se Spesiale Versamelings gehou word. In die proses het hulle ook afgekom op 'n versameling dokumente, briewe en skyfies wat verband hou met die vestiging van die Duthie Reservaat in die 1950s. Di¨¦ dokumente, wat in die Departement Plant- Dierkunde se argief gestoor was, is intussen aan die US Argief oorhandig.

Volgens die US se senior argivaris, Karlien Breedt, is hierdie dokumente en skyfies onvervangbare prim¨ºre bronne wat die vestiging en ontwikkeling van die Duthie Reservaat dokumenteer: ¡°Sonder hierdie inligtingsbronne sou ons nie 'n idee kon vorm van die fauna en flora wat daar voorgekom het nie. Dit verseker ook dat Duthie se nalatenskap nie verlore gaan nie."

Meer oor Ave Duthie

Ave Duthie (uitgespreek as ¡°A-Vee" op grond van haar voorletters) was slegs 20 jaar oud toe sy in 1902 aangestel is om die tweede Botanie departement in Suid-Afrika te begin. Haar aanstelling het destyds, in haar eie woorde, ¡°something of a nine day's wonder" veroorsaak aangesien sy die enigste vroue dosent was. Haar werk by Victoria Kollege het begin met 'n handjievol studente in 'n kamertjie in die Ou Hoofgebou, met min tot geen toerusting nie.

Duthie was een van drie prominente vroue botaniste wat deur die Amerikaans-gebore botanis, Dr Bertha Stoneman (1866-1943), by die Hugenote Kollege vir Vroue in Wellington opgelei is. Stoneman was getaak om die nuwe botanie departement en herbarium by die kollege te stig, en het later in 1921 hoof van die kollege geword. Duthie het in 1901 haar graad verwerf, en Ethel Doidge in 1907. In 1914 het Doidge die eerste Suid-Afrikaanse vrou geword om 'n doktorsgraad te verwerf. Duthie het haar meestersgraad in 1910 aan die Universiteit van die Kaap van Goeie Hoop voltooi en haar doktorsgraad in 1929 by die Universiteit van Suid-Afrika met 'n dissertasie oor die plantegroei en flora van die Stellenbosch Vlakte.

As stigter en hoof van die botanie departement vir 19 jaar, het Duthie 'n omvattende infrastruktuur gevestig wat onder meer 'n biblioteek, herbarium, botaniese tuin en navorsingsfasiliteite, veral vir morfologiese navorsing, ingesluit het. Die meeste van hierdie infrastruktuur bestaan vandag nog en is steeds van deurslaggewende belang vir navorsingsaktiwiteite in die huidige Natuurwetenskappe gebou wat in 1916 voltooi is. In 1921 het Duthie egter 'n terugslag beleef toe die nuwe leerstoel in botanie aan een van haar voormalige studente, Dr Gert C. Nel, toegeken is. 'n Brief van Nel wat in 'n spesiale versameling in die US Biblioteek gehou word, toon dat die besluit toegeskryf kan word aan 'n langdurige taaldebat by die US, en dat Nel aktief voorbrand gemaak het daarvoor dat botanie in Afrikaans aangebied moet word. Duthie het weer 'n gewone dosent geword en die ekstra tyd tot haar beskikking gebruik om intensiewe veldwerk te doen op die vlaktes rondom Stellenbosch, tot en met haar aftrede in 1939.  

Duthie se botaniese opnames, en die herbariumplate van die Stellenbosch Vlakte, is van onskatbare waarde, aangesien die area hoofsaaklik uit Renosterveld bestaan het, 'n tipe plantegroei wat vandag hoogs bedreig word. Baie van hierdie herbariumplate is gedeponeer in die Stellenbosch Herbarium in die Natuurwetenskappe gebou. Haar belangrikste lewendige nalatenskap is egter in die vorm van die Duthie Reservaat, waar die laaste oorblywende lewensvatbare bevolking van die krities bedreigde poeierkwaslelie (Haemanthus pumilio) voorkom. Die reservaat is in 1952 deur die voormalige hoof van die botanie departement, Prof. P.G. Jordaan, gestig en in 1960 amptelik na Dr Duthie vernoem ter erkenning van haar baanbrekerswerk oor die flora en plantegroei van die Stellenbosch Vlakte. In 1987 is die Duthie Reservaat as 'n Suid-Afrikaanse Nasionale Erfenisgebied verklaar, met die oorspronklike sertifikaat wat steeds in die Stellenbosch Herbarium pryk.

Uit die Duthie-versameling blyk dit duidelik dat Duthie 'n ywerige briefskrywer was en met prominente botaniste en wetenskaplikes van oor die hele w¨ºreld gekorrespondeer het oor Suid-Afrikaanse flora ¨¦n plantmateriaal uitgeruil het. Die artikel beklemtoon ook Duthie se pogings om die tradisie en atmosfeer van haar geboorteplaas, Belvidere, te bewaar soos neergel¨º deur George Rex, haar oupagrootjie en die stigter van Knysna. Die huis waarin Duthie grootgeword het op die Belvidere landgoed is vandag 'n geproklameerde Nasionale Monument.

Menige plantliefhebber en botanie-student mog in die toekoms dit oorweeg om 'n besoek te bring aan die ouw¨ºreldse kerkie by Belvidere wat deur Duthie se oupa in 1855 gebou is. Duthie, wat nooit getrou het nie, is in die familie begrafplaas aan die suidekant van die kerk begrawe. 'n Klein gebrandskilderde venster oorkant 'n kerkbank aan die noordekant van die kerk, ge?nstalleer in 1972, herdenk haar rol as weldoenster van die kerk en haar liefde vir botanie. Saam met die Knysna loerie en engel wat daarop uitgebeeld word, is daar ook 'n paneel wat agt blomplante uitbeeld wat sy as 'n jong botanis bestudeer het.

Die artikel ¡°The botanist from Belvidere ¨C the living legacy of Augusta Vera Duthie (1881-1963) het in die South African Journal of Botany verskyn en is aanlyn beskikbaar by  https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0254629925001942?via%3Dihub

Page Image: